Chính phủ Trung Quốc vừa chính thức triển khai chương trình trợ cấp chăm sóc trẻ em trên toàn quốc, mang lại hỗ trợ tài chính trực tiếp cho các gia đình có trẻ nhỏ. Theo đó, mỗi gia đình sẽ nhận được 3.600 nhân dân tệ (khoảng 503 USD) mỗi năm cho mỗi trẻ dưới 3 tuổi. Đây là lần đầu tiên chính quyền trung ương Trung Quốc thực hiện một chương trình quốc gia thống nhất về trợ cấp chăm sóc trẻ em, thay vì để các địa phương tự triển khai như trước đây.
Trước khi chương trình toàn quốc được triển khai, hơn 20 tỉnh thành tại Trung Quốc đã thử nghiệm nhiều hình thức trợ cấp khác nhau nhằm khuyến khích sinh con và hỗ trợ các gia đình trẻ. Các chuyên gia kinh tế đánh giá rằng chương trình trợ cấp mới này là một bước tiến quan trọng trong việc hỗ trợ trực tiếp các hộ gia đình và có thể tạo nền tảng cho các khoản trợ cấp lớn hơn trong tương lai.
Ông Huang Zichun, chuyên gia kinh tế từ Capital Economics, cho rằng mặc dù mức hỗ trợ hiện tại có thể chưa đủ lớn để tạo ra sự khác biệt đáng kể với tỷ lệ sinh hoặc chi tiêu của các hộ gia đình, nhưng chương trình này vẫn đánh dấu một sự thay đổi đáng kể trong chính sách xã hội của Trung Quốc. Ông cũng lưu ý rằng để có tác động rõ rệt hơn, mức hỗ trợ có thể cần được điều chỉnh và tăng lên trong tương lai.
Nhiều địa phương tại Trung Quốc đã triển khai các gói hỗ trợ tài chính riêng biệt để khuyến khích sinh con. Ví dụ, thành phố Hohhot, thủ phủ của Nội Mông, cấp tới 100.000 nhân dân tệ (14.000 USD) cho mỗi bé sinh ra từ gia đình có ba con trở lên. Tại thành phố Thẩm Dương, tỉnh Liêu Ninh, gia đình sinh con thứ ba sẽ nhận 500 nhân dân tệ mỗi tháng đến khi trẻ đủ 3 tuổi.
Dân số Trung Quốc đã giảm năm thứ ba liên tiếp trong năm 2024, hiện còn 1,4083 tỷ người. Chính sách một con kéo dài nhiều thập kỷ không chỉ hạn chế tỷ lệ sinh mà còn làm thay đổi sâu sắc quan niệm xã hội về sinh đẻ và nuôi dạy con cái. Mặc dù số ca sinh năm 2024 đã tăng lần đầu tiên kể từ năm 2017, đạt 9,54 triệu trẻ, nhưng tỷ lệ tử vong vẫn cao hơn tỷ lệ sinh, cho thấy xu hướng giảm dân số chưa thể đảo ngược ngay lập tức.
Giới chuyên gia cảnh báo rằng đà phục hồi hiện tại chỉ mang tính tạm thời và không đồng đều. Hệ thống trợ cấp mới dự kiến sẽ mang lại phạm vi bao phủ rộng hơn và hỗ trợ bền vững hơn, đặc biệt là cho các gia đình thu nhập thấp. Bên cạnh trợ cấp tiền mặt, chính quyền địa phương và các tập đoàn lớn cũng đang triển khai nhiều ưu đãi khác như tiền thưởng, kéo dài thời gian nghỉ thai sản, giảm thuế và hỗ trợ nhà ở để khuyến khích sinh con.
Một thách thức lớn khác mà Trung Quốc đang đối mặt là sự sụt giảm của các cặp đăng ký kết hôn. Năm 2024, chỉ có 6,11 triệu cặp tiến tới hôn nhân, giảm 20% so với năm trước. Điều này báo hiệu rằng xu hướng suy giảm dân số có thể sẽ tiếp diễn trong tương lai gần. Do đó, các chính sách hỗ trợ và khuyến khích sinh con cần được tiếp tục hoàn thiện và mở rộng để đối phó với những thách thức dân số mà Trung Quốc đang phải đối mặt.