Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang trải qua những biến động và suy giảm, Việt Nam tiếp tục đón nhận dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với những tín hiệu tích cực cho tăng trưởng năm 2025. Không chỉ giới hạn trong lĩnh vực sản xuất, các dự án FDI chất lượng cao còn mang đến các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), các tổ hợp sáng tạo tích hợp và chính sách chia sẻ dữ liệu – những yếu tố quan trọng để xây dựng một nền công nghiệp hiện đại, tự chủ và bền vững.
Theo các chuyên gia kinh tế, FDI không chỉ là nguồn vốn mà còn là cầu nối tri thức, năng lực vận hành, quy chuẩn toàn cầu… và Việt Nam đang nhận được yếu tố ‘vàng’ để định vị vị trí của mình trong giai đoạn mới. Dòng vốn FDI thế hệ mới không còn tập trung vào số lượng mà chuyển dần sang chất lượng, từ công xưởng giá rẻ sang trung tâm công nghệ cao. Điều này cho thấy sự dịch chuyển trong cách thức thu hút đầu tư, từ việc chỉ tập trung vào thu hút vốn sang việc chú trọng vào chất lượng và giá trị gia tăng của các dự án.
Trong nửa đầu năm 2025, hàng loạt dự án FDI đăng ký và điều chỉnh vốn đều hướng tới các lĩnh vực bán dẫn, điện tử công nghệ cao, sản xuất vi mạch, pin năng lượng tái tạo, và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) ứng dụng trong chuỗi cung ứng và logistics thông minh. Xu hướng này tương đồng với dịch chuyển đầu tư của các tập đoàn lớn trên thế giới như Apple, Nvidia, Siemens, Samsung, LG… Điều này cho thấy Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao.
Số liệu đầu tư FDI trong 6 tháng đầu năm nay cho thấy, đã có 826 dự án FDI điều chỉnh vốn với tổng giá trị lên đến 8,95 tỷ USD, tăng 2,2 lần so với cùng kỳ. Đồng thời, có 1.708 giao dịch góp vốn với tổng giá trị 3,28 tỷ USD, tăng 73,6% cho thấy xu hướng hợp tác sâu rộng hơn giữa đối tác nước ngoài và doanh nghiệp nội địa. Những con số này phản ánh sự tin tưởng của các nhà đầu tư vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính của Thủ tướng, cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng tập trung nhiều hơn vào lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất tinh gọn và hướng đến những chuỗi giá trị hoàn thiện. Đây cũng là các lĩnh vực Việt Nam đang ưu tiên thu hút, nhằm tạo động lực tăng trưởng mới. Việc tập trung vào công nghệ cao và đổi mới sáng tạo sẽ giúp Việt Nam nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, để tiếp tục thu hút các dự án FDI công nghệ cao, Việt Nam cần tiếp tục loại bỏ hoàn toàn tư duy ‘trải thảm đỏ mọi dự án’, để thay vào đó là chiến lược ‘lọc vàng từ cát’. Ưu tiên đầu tư vào công nghệ lõi, đổi mới sáng tạo và chuyển giao tri thức sẽ giúp tận dụng FDI làm ‘bàn đạp’ nâng cấp nền kinh tế. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong cách thức quản lý và thu hút đầu tư, từ việc chỉ tập trung vào số lượng dự án sang việc chú trọng vào chất lượng và giá trị gia tăng.
Bên cạnh đó, thiếu hụt nhân lực chất lượng cao cũng là một trong những ‘nút thắt’ lớn cần tháo gỡ khi Việt Nam đặt mục tiêu thu hút các dự án FDI công nghệ cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo hay sản xuất xanh… Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam cần đẩy mạnh đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để thu hút chuyên gia và lao động tay nghề cao từ nước ngoài.
Tóm lại, dòng vốn FDI đang tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, để tiếp tục thu hút các dự án FDI chất lượng cao, Việt Nam cần có những chiến lược và chính sách phù hợp, tập trung vào việc nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của các dự án, cũng như phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu của các dự án công nghệ cao.