Thời gian gần đây, thông tin thiếu kiểm chứng lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của cơ quan nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Mới đây, thông tin về việc thủy điện Bản Vẽ, xã Yên Na, tỉnh Nghệ An bị vỡ đã nhanh chóng lan truyền. Thông tin này đã khiến hàng trăm hộ dân sinh sống ở các xã hạ du nhà máy thủy điện hoảng loạn, bỏ chạy lên núi để phòng tránh lũ dâng.

Tuy nhiên, thông tin này nhanh chóng bị xác minh là sai sự thật. Cơ quan chức năng đã vào cuộc và xử lý nghiêm trường hợp đăng thông tin sai sự thật. Không chỉ trường hợp trên, một thông tin khác về việc một người phụ nữ tên N đăng tải trên mạng xã hội về việc con trai bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia cũng đã bị xác minh là không đúng sự thật. Lãnh đạo thuộc Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh đã khẳng định không có trường hợp nào như thông tin mà Facebook đã đăng tải.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối, nhận xét rằng việc thông tin thất thiệt vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành, ứng phó của chính quyền địa phương. Việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật như “uống nước sâm rồi tỉnh dậy ở Campuchia” cũng là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.

Khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, nghiêm cấm hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP, quy định rằng cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo rằng mạng xã hội là không gian mở nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, bất kỳ quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải.

Người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận. Người dân có thể kiểm chứng thông tin từ các nguồn chính thống như Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn.

Trong thời đại số, mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối mà còn là “cuốn nhật ký mở” của hàng triệu người. Chỉ cần vài thao tác, bất kỳ ai cũng có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, thông tin,… đến hàng ngàn người khác. Tuy nhiên, chính sự tiện lợi ấy cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý nếu người dùng thiếu hiểu biết hoặc vô tình lan truyền thông tin sai sự thật.

Bộ Công an đang lấy ý kiến về dự thảo Luật An ninh mạng (sửa đổi), với nhiều quy định mới nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng. Dự thảo đề xuất các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet, dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam sẽ phải thực hiện xác thực thông tin người dùng khi đăng ký tài khoản số và bảo mật tài khoản một cách nghiêm ngặt.

Không chỉ dừng lại ở đó, các doanh nghiệp này cũng sẽ phải cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu chính thức. Quy định này được đưa ra nhằm đảm bảo an ninh mạng và hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc phòng chống các hoạt động vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Một điểm đáng chú ý khác trong dự thảo là các nhà mạng sẽ phải ngăn chặn và gỡ bỏ thông tin, dịch vụ, ứng dụng vi phạm pháp luật trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền. Mục đích của quy định này là nhanh chóng loại bỏ các nội dung xấu, độc hại trên mạng internet, từ đó bảo vệ người dùng và đảm bảo an ninh mạng.

Bộ Công an cho biết rằng, trong những năm qua, không gian mạng đã đặt ra nhiều nguy cơ mới đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và quyền lợi hợp pháp của các tổ chức, cá nhân. Các hoạt động như tấn công mạng, gián điệp mạng, và lộ, mất bí mật nhà nước tại Việt Nam đang diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi.

Trong bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật An ninh mạng được xem là cần thiết và cấp bách, không chỉ nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng mà còn để thực hiện Nghị quyết số 18/2017 của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy. Theo đó, nhiệm vụ bảo đảm an toàn thông tin mạng đã được chuyển từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Bộ Công an.

Dự kiến, chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét và thông qua dự án Luật An ninh mạng sửa đổi tại kỳ họp thứ 10 vào cuối năm nay. Việc hoàn thiện thể chế và chính sách pháp luật để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng được coi là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong tình hình hiện nay.