Một kỹ thuật viên trẻ đang phải đối mặt với một nỗi lo lớn trong cuộc sống vợ chồng của mình. Mặc dù anh làm việc chăm chỉ và đều đặn, nhưng việc vợ anh, Thủy, tiêu tiền một cách hoang phí đã khiến anh cảm thấy bất an và lo lắng về tương lai.

Thủy không đi làm và ở nhà để chăm sóc con, nhưng phần lớn thời gian của cô lại được dành để mua sắm trực tuyến. Cô thường khoe anh những món hàng vừa mua với giá rẻ, nhưng thực tế lại tiêu tốn rất nhiều tiền. Anh đã cố gắng kiềm chế và đề nghị Thủy nên tiết kiệm, nhưng cô không nghe và thay vào đó lại vùng vằng và dọa sẽ về nhà ngoại.

Anh bắt đầu giữ lại một phần tiền riêng để kiểm soát chi tiêu, nhưng Thủy lại cảm thấy bị coi thường và cho rằng anh không tin tưởng cô. Tình hình trở nên nghiêm trọng khi Thủy thực sự về nhà ngoại và anh phải gọi điện cho bố mẹ vợ để nhờ khuyên răn. Tuy nhiên, bố mẹ vợ lại không trách Thủy mà khuyên anh nên nhường cho và không nên đưa tiền cho cô nữa.

Họ cho rằng Thủy sẽ tự xoay xở và khôn ra. Anh cảm thấy khổ sở và không biết nên làm gì. Nếu không đưa tiền, Thủy sẽ đi vay bạn bè và các nhóm online. Anh đã nhận được cuộc gọi từ một người lạ hỏi về khoản nợ của Thủy và cảm thấy lo lắng. Tình hình này có thể dẫn đến việc Thủy vỡ nợ.

Sau đó, Thủy tự về nhà, nhưng mặt hằm hằm và không thèm nói chuyện. Anh không biết nên nghiêm khắc hơn hay mềm mỏng để giải quyết vấn đề này. Anh chỉ biết rằng, Thủy cần tự thay đổi để giải quyết nút thắt này, nhưng anh không biết chờ đến bao giờ thì cô mới chịu hiểu.

Trong tình huống này, việc tìm ra một giải pháp hiệu quả và phù hợp là rất quan trọng. Anh cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về cách tiếp cận vấn đề này, đồng thời cũng cần sự hợp tác và thay đổi từ phía Thủy. Nếu không có sự thay đổi, tình hình có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn và ảnh hưởng đến cuộc sống của cả hai.

Có thể tham khảo thêm các lời khuyên từ các chuyên gia và những người đã từng trải qua tình huống tương tự để có thể tìm ra hướng giải quyết phù hợp. Ngoài ra, việc trao đổi và thảo luận cởi mở và trung thực giữa hai vợ chồng cũng là chìa khóa quan trọng để giải quyết vấn đề.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra. Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói.

Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm. Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn.

Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc? Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương. Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.