Ngày 1/8, tại Hà Nội, Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống ngành quản lý nhà nước về tôn giáo đã được tổ chức trọng thể. Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đã tham dự và phát biểu tại buổi lễ.

Trong suốt 70 năm qua, ngành quản lý nhà nước về tôn giáo đã có những đóng góp quan trọng trong việc thực hiện chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước, góp phần xây dựng khối đoàn kết tôn giáo trong đại đoàn kết toàn dân. Ngành đã trải qua quá trình xây dựng và trưởng thành với những bước phát triển vững chắc, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Trong giai đoạn đổi mới và phát triển, ngành quản lý tôn giáo tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần ổn định đời sống tôn giáo, hướng dẫn các tổ chức tôn giáo xây dựng đường hướng hành đạo gắn bó với dân tộc. Những nỗ lực của ngành đã giúp tăng cường mối quan hệ giữa Nhà nước và các tổ chức tôn giáo, đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đề nghị ngành quản lý nhà nước về tôn giáo tập trung thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, ngành cần tham mưu hoàn thiện chính sách, pháp luật về tôn giáo, đảm bảo thống nhất và đồng bộ với các quy định của pháp luật. Thứ hai, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Thứ ba, phát huy vai trò cầu nối giữa Chính phủ và các tổ chức tôn giáo, tăng cường đối thoại và hợp tác.

Thứ tư, ngành cần chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chính sách, pháp luật về tôn giáo. Thứ năm, tăng cường xây dựng và phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo ngành có đủ năng lực và trình độ để hoàn thành nhiệm vụ. Thứ sáu, ngành cần tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các nước để phục vụ công tác quản lý nhà nước về tôn giáo.

Phó Thủ tướng tin tưởng rằng với những truyền thống tốt đẹp và thành tích đã đạt được, ngành quản lý nhà nước về tôn giáo sẽ tiếp tục đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Ngày 02/8/1955, Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành Nghị định số 566/TTg, thành lập Ban Tôn giáo trực thuộc Phủ Thủ tướng. Sự kiện này đánh dấu sự hình thành của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo, với tiền thân là Ban Tôn giáo Chính phủ. Để phát huy vai trò và truyền thống của ngành, ngày 27/5/2005, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 445/QĐ-TTg, công nhận ngày 02/8 hàng năm là ngày truyền thống ngành quản lý nhà nước về tôn giáo.

Trong 70 năm qua, công tác quản lý nhà nước về hoạt động tôn giáo đã tạo ra sự chuyển biến lớn trong đời sống tôn giáo ở nước ta. Hoạt động tôn giáo đã tuân thủ pháp luật, phát huy các giá trị tích cực trong đời sống xã hội của người dân. Sự phát triển của ngành quản lý nhà nước về tôn giáo đã góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, ổn định và phát triển.

Mới đây, ngày 01/7/2025, hệ thống chính trị cả nước đã triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh được thành lập từ việc sáp nhập Ban Dân tộc – Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ tỉnh Long An và Ban Tôn giáo – Dân tộc thuộc Sở Nội vụ tỉnh Tây Ninh. Sự hình thành Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh góp phần quản lý chặt chẽ các hoạt động tôn giáo trên địa bàn, đồng thời trở thành đầu mối liên lạc giữa các tôn giáo với Nhà nước.

Qua đó, tạo mọi điều kiện để các tôn giáo hoạt động thuận lợi, phát huy các giá trị tích cực của tôn giáo trong đời sống xã hội và xây dựng, phát triển tỉnh nhà. Tỉnh Tây Ninh hiện có 11 tôn giáo, 4 tổ chức tôn giáo, 368 tổ chức tôn giáo trực thuộc, 923 cơ sở tôn giáo với hơn 5.600 chức sắc, hơn 12.000 chức việc và gần 1.277.000 tín đồ, chiếm 39,24% dân số của tỉnh.

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tây Ninh sẽ tiếp tục phối hợp ngành chức năng, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn, tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo, chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo hoạt động theo đúng quy định pháp luật, hiến chương, điều lệ giáo hội. Trong thời gian tới, Sở sẽ tập trung hướng dẫn Hồi giáo tổ chức Đại hội đại biểu Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh, nhiệm kỳ 2025-2030 và các lễ trọng của tôn giáo như: Cao Đài Tây Ninh tổ chức Đại lễ Hội Yến Diêu Trì Cung, lễ kỷ niệm Hoằng khai đại đạo; Phật giáo tổ chức khóa An cư kiết hạ, lễ Vu lan báo hiếu; Công giáo, Tin Lành tổ chức lễ Giáng sinh,…

Sở cũng sẽ xem xét, giải quyết kịp thời các hồ sơ liên quan nhu cầu hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân tôn giáo theo quy định của pháp luật; tổ chức lớp bồi dưỡng cho cán bộ, công chức làm công tác tín ngưỡng, tôn giáo các cấp trong tỉnh. Đồng thời, tích cực phối hợp các cấp, các ngành vận động đồng bào tôn giáo, dân tộc tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Giám mục Melissa L. Stoller, người sẽ được tấn phong làm giám mục giáo xứ Southwestern Pennsylvania vào ngày 18 tháng 10, tin rằng Thánh Thần đang kêu gọi Giáo hội tìm cách phục vụ mới trong một thế giới không ngừng thay đổi và đầy rẫy sự chia rẽ. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Living Lutheran, bà Stoller chia sẻ về cách Giáo hội có thể nắm bắt sự chuyển đổi để xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa và phát triển Thân thể của Chúa Kitô.

Được bầu làm giám mục vào ngày 13 tháng 6, bà Stoller cho biết rằng thời gian chuyển đổi như hiện nay là cơ hội để lắng nghe Thánh Thần hướng dẫn theo những cách mới. Cảnh quan của công việc mục vụ trong các hội thánh đang thay đổi khi số lượng thành viên và nguồn tài trợ giảm. Giáo hội cần tìm cách hồi sinh nhiều ơn gọi trong Thân thể của Chúa Kitô, trao quyền cho giáo dân theo những cách mới và định hình lại vai trò của mục sư và phó mục trong một mạng lưới rộng lớn hơn của các ơn gọi mục vụ.

Giám mục Stoller nhấn mạnh rằng công việc mục vụ của những người được rửa tội là yêu thương, phục vụ và lắng nghe láng giềng của chúng ta để chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ thật sự và chân thành có thể chống chọi lại sự chia rẽ trong xã hội và chính trị. Bà cũng cho biết rằng ở cốt lõi của mình, bà là một mục sư, yêu thương sâu sắc người dân của Chúa và thế giới Chúa đã tạo ra.

Bà Stoller lãnh đạo thông qua sự hợp tác, mời gọi những người khác tham gia vào quá trình ra quyết định xây dựng mối quan hệ và mời gọi sự tò mò và khám phá. Với kinh nghiệm làm việc hơn tám năm trong văn phòng giáo xứ, bà đã tham gia vào công việc hành chính hàng ngày và những khó khăn đến với công việc mục vụ giải quyết xung đột và phán quyết.

Công việc mục vụ này có thể khó khăn, nhưng đầu tư cho mối quan hệ là điều cần thiết cho cách chúng ta là Giáo hội cùng nhau. Bà Stoller cũng đã trải nghiệm công việc mục vụ trong nhiều bối cảnh khác nhau, phục vụ như một vicar và mục sư trong các môi trường nông thôn, ngoại ô, thành thị và quốc tế. Mỗi nơi ân sủng này đã cho bà cơ hội học hỏi và trưởng thành, điều mà bà tin là một giá trị suốt đời.

Vì chúng ta thực sự là một thân thể với nhiều thành viên, và nếu chúng ta có thể yêu thương nhau trong sự đa dạng tuyệt đẹp này, chúng ta có thể hiểu được trái tim của Chúa. Lễ nhậm chức của Giám mục Stoller sẽ diễn ra vào ngày 18 tháng 10 tại Giáo hội Lutheran Berkeley Hills ở Pittsburgh.

Trong thập kỷ từ 2010 đến 2020, trong khi hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới đều chứng kiến sự tăng trưởng về dân số, Phật giáo là tôn giáo duy nhất ghi nhận sự suy giảm cả về số lượng tuyệt đối và tỷ lệ tương đối trong dân số toàn cầu. Số lượng Phật tử trên toàn thế giới đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương đương với mức giảm 5%. Nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm này có thể được lý giải bằng hai yếu tố chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm xuống 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Sự suy giảm này cũng được ghi nhận tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm đến 98% số Phật tử toàn cầu, với mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Điều này cho thấy một sự thay đổi đáng kể trong phân bố dân số Phật tử trên toàn thế giới.

Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng về số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), trong khi châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Mặc dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới.

Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, mặc dù chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

Một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Điều này cho thấy một bức tranh đa dạng và phức tạp về sự thay đổi tôn giáo trên toàn thế giới.

Trong bối cảnh hiện nay, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, và chính sách pháp luật đang là một nhiệm vụ quan trọng. Điểm nhấn quan trọng nhất trong giai đoạn này là việc tham mưu cho cấp thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng đã tham mưu ban hành các nghị định về công tác dân tộc, về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo và các thông tư hướng dẫn để chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động từ ngày 01/7/2025. Những nỗ lực này nhằm tạo ra một khung pháp lý hoàn chỉnh và thống nhất, hỗ trợ cho việc quản lý và phát triển của các địa phương.

Tuy nhiên, công tác xây dựng pháp luật vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Để đạt được hiệu quả cao hơn, cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế. Công tác xây dựng pháp luật phải tiên phong, đi trước và lấy chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng thể chế là ưu tiên hàng đầu. Đặc biệt, cần chuyên nghiệp hóa nguồn nhân lực làm công tác xây dựng pháp luật; tăng cường kiểm tra, giám sát; xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, thường xuyên của Bộ, cơ quan.

Vụ Pháp chế đã tham mưu ban hành Kế hoạch rà soát, hoàn thiện hệ thống, cơ chế, chính sách, pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Đồng thời, Vụ cũng đã tham mưu ban hành Kế hoạch xây dựng Đề án phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng và địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quyết định thành lập Tổ soạn thảo xây dựng dự thảo Đề án Phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với từng đối tượng địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhiệm vụ ưu tiên trong năm 2026 là đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết mới về chủ trương, chính sách lớn, các đột phá chiến lược tầm nhìn đến năm 2045 về công tác dân tộc và trình Quốc hội sửa đổi Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Đây là những nhiệm vụ quan trọng đòi hỏi sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, đơn vị liên quan.