thói quen ăn uống – Tapchisacdep.com

Giải Pháp Cho Thách Thức Dinh Dưỡng Trong Gia Đình Đa Thế Hệ

Linh — Sun, 24 Aug 2025 15:27:55 +0000

Trong xã hội hiện đại, việc đảm bảo dinh dưỡng cân bằng cho cả gia đình đang trở thành một thách thức lớn, đặc biệt với những gia đình đa thế hệ. Mỗi thành viên từ ông bà cao tuổi, cha mẹ ở độ tuổi sung sức đến con cháu đang lớn đều có những nhu cầu dinh dưỡng và khẩu vị rất riêng biệt. Mâm cơm chung không còn là câu chuyện đơn giản.

Cần lên trước thực đơn để dễ dàng hơn trong việc chuẩn bị thực phẩm.

PGS.TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết rằng để xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và đảm bảo sức khỏe cho từng cá nhân trong gia đình đa thế hệ là một bài toán khó. Ông nhấn mạnh rằng cả rau và thịt đều đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe, và việc ưu tiên thái quá một nhóm hay một thực phẩm cụ thể nào đều tiềm ẩn nguy cơ.

PGS.TS.BS. Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng.

Thịt là nguồn chất đạm dồi dào và thiết yếu cho việc xây dựng cơ bắp, sửa chữa mô, và sản xuất các enzyme, hormone quan trọng. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt đã qua chế biến, có thể làm tăng đáng kể lượng chất béo bão hòa và cholesterol xấu, từ đó đẩy cao nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, mỡ máu cao, gout và thậm chí là một số loại ung thư. Để biết thêm thông tin về các loại thịt tốt cho sức khỏe, bạn có thể tham khảo Viện Dinh dưỡng Quốc gia.

Ngược lại, rau xanh và trái cây là kho tàng của vitamin, khoáng chất, chất xơ và các hợp chất chống oxy hóa. Việc thiếu hụt rau xanh có thể dẫn đến thiếu vi chất dinh dưỡng và gây táo bón. Tuy nhiên, nếu chỉ ăn rau quả mà bỏ qua thịt hoặc các nguồn đạm và vi chất quan trọng khác, rất dễ dẫn đến thiếu máu thiếu sắt, thiếu protein, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

Chuyên gia cũng lưu ý rằng không có một tỷ lệ chuẩn cứng nhắc nào áp dụng cho tất cả mọi người, vì nhu cầu dinh dưỡng luôn biến đổi theo độ tuổi, giới tính, mức độ hoạt động thể chất và tình trạng sức khỏe cụ thể. Tuy nhiên, theo khuyến nghị chung, một chế độ ăn cân bằng cần bao gồm ngũ cốc chiếm phần lớn nhất, tiếp theo là rau xanh và trái cây (ít nhất 400g một ngày) sau đó đến các nguồn đạm đa dạng (thịt, cá, trứng, đậu đỗ), cuối cùng là chất béo lành mạnh và cần đảm bảo đa dạng các loại thực phẩm.

Để giải quyết tình huống nan giải của gia đình đa thế hệ, chuyên gia đề xuất một nguyên tắc cốt lõi là đa dạng chế biến và định lượng khẩu phần. Đây là cách để mọi thành viên đều có thể ăn chung mâm cơm nhưng vẫn nhận được dinh dưỡng phù hợp với nhu cầu riêng.

Với ông bà bị mỡ máu, đái tháo đường: Nên ưu tiên đạm dễ tiêu như các loại cá, thịt gia cầm bỏ da, trứng, sữa ít béo, đậu phụ và các loại đậu đỗ. Lượng thịt đỏ cần kiểm soát dưới 500g/1 tuần, nên tiêu thụ khoảng 2-3 bữa/tuần, ưu tiên phần nạc.

Đối với con gái tuổi dậy thì: Cần đảm bảo đủ chất đạm từ đa dạng nguồn (thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ), bổ sung thêm sắt từ thịt đỏ, gan, lòng đỏ trứng, và canxi từ sữa.

Để bữa cơm gia đình vẫn có sự thống nhất mà vẫn cá nhân hóa khẩu phần, chuyên gia đưa ra những lời khuyên thiết thực:

Thứ nhất, chế biến món ăn chung theo hướng lành mạnh, hạn chế chiên rán, tẩm ướp quá đậm đà.

Thứ hai, đa dạng nguồn đạm trên mâm cơm.

Thứ ba, cung cấp rau xanh phong phú, theo mùa.

Thứ tư, điều chỉnh khẩu phần ăn riêng.

Thứ năm, trò chuyện về nhu cầu cá nhân để gia đình gắn kết.

Việc hiểu đúng về vai trò của từng nhóm thực phẩm, linh hoạt trong chế biến, và cá nhân hóa khẩu phần ăn là chìa khóa để xây dựng những bữa cơm không chỉ ngon miệng mà còn đảm bảo sức khỏe cho từng thành viên.

33 triệu người Việt có nguy cơ nhiễm giun sán từ thực phẩm quen thuộc

Linh — Mon, 11 Aug 2025 03:24:19 +0000

Việt Nam đang đối mặt với một vấn đề đáng báo động về sức khỏe cộng đồng, khi nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ nhiễm giun sán từ thực phẩm cao. Thói quen ăn gỏi cá, thịt sống, nội tạng động vật hoặc thực phẩm chưa nấu chín kỹ đã làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Theo Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, khoảng 33 triệu người Việt Nam có nguy cơ nhiễm giun sán, với tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 20% đến 50% tùy theo khu vực.

Thói quen ăn sống, ăn tái tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe mà người trẻ thường chủ quan bỏ qua. Một số thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ cao nhiễm giun sán và ký sinh trùng bao gồm gan và mật động vật, lòng, phá lấu, tiết canh và máu sống, cá nước ngọt sống, thịt heo, bò tái, cua, tôm sống hoặc chưa nấu kỹ, thịt heo rừng hoặc thú hoang dã. Những thực phẩm này có thể chứa các loại ký sinh trùng nguy hiểm, gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được nấu chín kỹ.

Các biểu hiện ban đầu khi nhiễm ký sinh trùng có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường, bao gồm buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, sốt nhẹ, ngứa, mệt mỏi và chán ăn kéo dài. Trong trường hợp nặng, giun sán có thể gây tắc ruột hoặc các biến chứng nguy hiểm như viêm não. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng.

Khi nghi ngờ ăn phải thực phẩm nhiễm sán, mọi người cần giữ bình tĩnh, theo dõi kỹ biểu hiện cơ thể trong 24-72 giờ và đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm phân, máu tìm ký sinh trùng. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa xác định rõ loại ký sinh trùng, vì mỗi loại giun sán cần phác đồ điều trị khác nhau. Việc chẩn đoán và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh và giảm thiểu các biến chứng.

Để phòng ngừa các bệnh từ thực phẩm, bao gồm nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, mọi người cần tuân thủ 5 nguyên tắc sau của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): giữ vệ sinh sạch sẽ, tách riêng thực phẩm sống và chín, nấu chín kỹ thức ăn, giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, sử dụng nguyên liệu và nước an toàn. Việc nâng cao ý thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và tuân thủ các nguyên tắc trên là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trước các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ giun sán và ký sinh trùng.

Như vậy, việc phòng ngừa và kiểm soát nhiễm giun sán và ký sinh trùng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Mọi người cần nâng cao ý thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và tuân thủ các nguyên tắc phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để có được lời khuyên hữu ích.

4 thói xấu khi ăn âm thầm “phá hủy” dạ dày, thức ăn khó tiêu, cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng

Linh — Tue, 13 Dec 2022 10:53:55 +0000

Ăn quá nhanh

Nhịp sống vội vã, công việc bận rộn khiến nhiều người có thói quen ăn quá nhanh. Ăn nhanh ở đây không chỉ là thời gian ăn uống được rút ngắn quá mức mà còn là khi nuốt vội vàng, nhai không kỹ. Đây là một hành vi ăn uống có thể “phá hủy” dạ dày.

Nếu ăn quá nhanh, thức ăn sẽ không được tiêu hóa kỹ ở khoang miệng mà đã chuyển đến dạ dày khi vẫn còn ở dạng thô để tiếp tục quá trình tiêu hóa. Chính điều này sẽ trực tiếp làm hại niêm mạc dạ dày, tăng gánh nặng và thời gian làm việc cho dạ dày, làm mệt mỏi cơ bắp dạ dày và giảm nhu động dạ dày, là nguyên nhân chính gây bệnh dạ dày nguy hiểm.

Ăn nhanh trong một thời gian dài còn có thể gây ra tình trạng đau dạ dày và làm dây thần kinh vị giác vẫn ở trạng thái hưng phấn, kéo dài như vậy sẽ ảnh hưởng đến vị giác. Mặt khác, khi ăn nhanh, nuốt vội vàng khiến cho thức ăn khó di chuyển hơn qua đường tiêu hóa, không hấp thu dinh dưỡng cần thiết và tăng cảm giác khó chịu cho dạ dày.

Về mặt thời gian cho mỗi bữa ăn, các chuyên gia khuyến nghị nên kéo dài ít nhất 20 phút. Bởi vì ăn quá nhanh không chỉ hại dạ dày mà còn dễ gây ăn quá nhiều, làm tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường cùng nhiều bệnh khác.

Ăn quá no hoặc quá đói

Thói quen ăn quá no hoặc quá đói đều không tốt cho dạ dày, thậm chí tình trạng này kéo dài liên tục có thể gây ra một số căn bệnh nguy hiểm cho dạ dày.

Khi ăn quá đói, axit hydrochloric và các chất xúc tác trong dạ dày ở nồng độ khá cao dẫn tới tình trạng tự tiêu hóa niêm mạc. Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý, nếu đói, khi ăn cần phải ăn một cách từ từ không nên ăn quá nhanh hoặc quá nhiều nếu không dạ dày của bạn lại phải làm việc quá sức, gây hại cho dạ dày. Ăn quá đói còn khiến dạ dày không đủ thức ăn cho việc co bóp, nhưng vẫn tiết dịch nên dễ bị tổn thương. Nó cũng khiến dạ dày cũng như cả cơ thể không đủ dinh dưỡng và dễ mắc bệnh.

Còn trường hợp ăn quá no lại dễ làm tổn thương cơ chế tự bảo vệ của dạ dày và gây bệnh. Bởi dạ dày là nơi đầu tiên bị ảnh hưởng nếu bạn ăn quá no. Mỗi ngày, dạ dày tiết khoảng 8.000 mg dịch tiêu hóa để tiêu hóa thức ăn. Nếu ăn quá no, dạ dày phải căng phồng, nhu động chậm lại, dịch tiêu hóa tiết không đủ khiến thức ăn ở trong dạ dày không tiêu hóa hết. Từ đó sẽ khiến dạ dày bị ứ đọng, gây ra hiện tượng đau nhức, khó chịu.

Ngoài ra, khi thức ăn trong dạ dày không tiêu hóa hết sẽ bị vi khuẩn phân hủy thành độc tố có hại cho sức khỏe. Những độc tố này sau khi bị hấp thụ trong quá trình dài sẽ khiến hệ thần kinh trung ương bị tổn thương, tư duy chậm chạp.

Ăn uống thất thường

Ăn uống không đúng giờ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh dạ dày. Nhưng vì công việc quá bận rộn hoặc do sở thích, lý do giảm cân khiến nhiều người ăn uống thất thường, bỏ bữa.

Các nghiên cứu cho thấy, khi ăn đúng giờ, dạ dày sẽ tiết dịch vị tiêu hoá thức ăn, nhưng nếu bạn ăn uống thất thường, dạ dày vẫn duy trì thói quen đó. Lâu dần, cơ chế cân bằng giữa sự tiết và bảo vệ bị rối loạn dẫn đến bệnh đau dạ dày. Chưa kể, sự thất thường về giờ giấc ăn này còn làm đồng hồ sinh học của toàn bộ cơ thể, khiến hệ miễn dịch suy yếu và dạ dày dễ bị mầm bệnh tấn công hơn.

Ngoài ra, khi axit dạ dày và enzym có trong dịch vị không có thức ăn trung hòa, sẽ tự tiêu hóa chính niêm mạc dạ dày, gây hư hại niêm mạc dạ dày. Điều này dẫn tới các bệnh như đau dạ dày, viêm loét dạ dày, lâu ngày còn có thể gây ung thư dạ dày.

Không tập trung hoặc uống nước khi ăn

Vừa ăn vừa uống nước là thói quen của rất nhiều người ở mọi lứa tuổi. Thậm chí, không ít người còn cho rằng việc này tốt cho dạ dày, thức ăn được tiêu hóa dễ dàng hơn, nhưng sự thật thì ngược lại.

Các chuyên gia cho rằng, đây là thói quen không hề tốt cho sức khỏe. Bởi vì, khi cùng lúc có nhiều thức ăn và chất lỏng đi vào dạ dày thì việc tiêu hóa sẽ bị đình trệ. Vì vậy, dù là nước lọc hay nước trái cây mà uống cùng lúc ăn nhai cũng đều gây hại cho dạ dày.

Hoặc việc chan canh vào cơm tưởng lợi nhưng cũng hại không kém. Thói quen này sẽ khiến bạn lười nhai và nuốt nhanh hơn. Thức ăn chưa được tiêu hóa kịp, vẫn còn ở dạng cứng nên dạ dày phải hoạt động nhiều hơn để nghiền nát thức ăn, tình trạng này duy trì lâu dài sẽ kéo theo các cơn đau dạ dày, bệnh dạ dày rất nguy hiểm.

Thêm một thói xấu khi ăn nhiều người mắc nữa là không tập trung. Ngày nay, chúng ta khó rời mắt khỏi điện thoại, máy tính hay tivi… khi ăn uống. Không chỉ bởi vì quá bận rộn mà còn vì muốn tranh thủ giải trí hoặc đơn giản chỉ là khiến bữa ăn bớt nhàm chán.

Nhưng cái giá mà dạ dày của bạn phải trả cho thói quen này về lâu về dài là rất đắt. Không tập trung vào bữa ăn khiến bạn bị giảm cảm giác ngon miệng, không nhai kỹ thức ăn nên không tốt cho tiêu hóa. Đồng thời, điều này gây ảnh hưởng đến quá trình tiết axit và enzym để tiêu hóa thức ăn và khiến dạ dày của bạn gặp nhiều rắc rối, dễ mắc bệnh hơn.

Ngoài ra, việc không tập trung vào bữa ăn có thể khiến bạn ăn nhiều hơn mà không biết. Những người không tập trung khi ăn cũng thường ăn vặt nhiều hơn sau bữa chính. Điều này có thể là do bản thân họ không nhận ra rằng mình đã ăn nhiều bao nhiêu trong suốt bữa ăn. Như vậy không những làm dạ dày quá tải, suy yếu mà còn làm tăng nguy cơ tăng cân, béo phì.