Triển lãm quốc phòng quốc tế IDEF2025, diễn ra tại thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, đã trở thành một sự kiện quan trọng trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu. Sự kiện này thu hút sự tham gia của hơn 1.300 công ty và tập đoàn quốc phòng từ 45 quốc gia trên toàn thế giới. Không chỉ là một diễn đàn để các doanh nghiệp quốc phòng giới thiệu các sản phẩm và công nghệ mới nhất, IDEF2025 còn là cơ hội để các quốc gia thảo luận và thúc đẩy hợp tác quốc phòng. Sự kiện năm nay ghi nhận sự tham gia của hàng chục Bộ trưởng Quốc phòng, Tham mưu trưởng và Tư lệnh quân đội, cùng đại diện quân sự cấp cao của 103 nước.

Trong khuôn khổ triển lãm, Thổ Nhĩ Kỳ đã gây chú ý với việc lần đầu tiên công bố tên lửa đạn đạo siêu vượt âm Tayfun Block-4. Đây là một trong những hệ thống vũ khí tân tiến được tập đoàn quốc phòng Roketsan của Thổ Nhĩ Kỳ giới thiệu. Tên lửa này có trọng lượng lên tới 7 tấn và có khả năng mang nhiều đầu đạn cùng lúc. Sự ra mắt của Tayfun Block-4 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công nghệ quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ, khẳng định vị thế của nước này trong lĩnh vực phát triển vũ khí hiện đại.

Nhân dịp triển lãm, Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đã ký Nghị định thư về hợp tác quốc phòng giữa hai nước. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng. Sự hợp tác này không chỉ giúp tăng cường năng lực quốc phòng của mỗi nước mà còn đóng góp vào việc duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực và trên thế giới. Thông qua các hoạt động hợp tác này, Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ có thể trao đổi kinh nghiệm, công nghệ và kỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quốc phòng.

Triển lãm quốc phòng quốc tế IDEF2025 là một cơ hội để các quốc gia trên thế giới thể hiện cam kết của mình đối với hòa bình và an ninh toàn cầu. Sự kiện này cũng là một nền tảng quan trọng để các doanh nghiệp quốc phòng giới thiệu các sản phẩm và công nghệ mới nhất của họ, từ đó thúc đẩy sự phát triển trong lĩnh vực quốc phòng. Với sự tham gia của hàng trăm công ty và tập đoàn quốc phòng, cùng với các đại diện quân sự cấp cao từ nhiều quốc gia, IDEF2025 đã khẳng định mình là một sự kiện không thể thiếu trong lịch trình quốc tế về quốc phòng và an ninh.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, John Bolton, vừa đưa ra nhận định rằng Tổng thống Donald Trump dường như đang tìm cách thoái lui khỏi cuộc xung đột ở Ukraine, cả về mặt ngoại giao và quân sự. Trong bài viết đăng trên tờ Wall Street Journal, ông Bolton nêu quan điểm rằng quyết định của Tổng thống Trump đang làm dấy lên những lo ngại về việc chi tiêu quốc phòng kém hiệu quả và sự không sẵn sàng về mặt kinh tế để tăng cường sản xuất quân sự của Mỹ.

Ông Bolton cũng cho rằng Tổng thống Trump đang tự tạo cho mình một lối thoát khỏi tình hình ở Ukraine khi chấp thuận các yêu cầu viện trợ khẩn cấp cho Kiev nhưng lại tránh né các cam kết dài hạn. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng của Mỹ trong việc hỗ trợ Ukraine và duy trì ổn định ở khu vực.

Nhận định của ông Bolton được đưa ra trong bối cảnh tình hình xung đột ở Ukraine đang diễn biến phức tạp. Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh về việc muốn rút quân Mỹ ra khỏi các cuộc xung đột ở nước ngoài, bao gồm cả Ukraine. Tuy nhiên, ông Bolton cho rằng việc này có thể có những hậu quả nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia Mỹ và ổn định toàn cầu.

Bài viết của ông Bolton trên Wall Street Journal cũng nêu lên những lo ngại về việc Mỹ không có đủ năng lực sản xuất quân sự để đáp ứng nhu cầu trong trường hợp xảy ra xung đột. Ông Bolton cho rằng điều này có thể làm suy yếu khả năng của Mỹ trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia và hỗ trợ các đồng minh.

Tổng thống Trump đã phản ứng với các nhận định của ông Bolton, cho rằng cựu cố vấn an ninh quốc gia này không có đủ hiểu biết về tình hình. Tuy nhiên, nhận định của ông Bolton đã thu hút sự chú ý của dư luận và giới phân tích, những người đang theo dõi chặt chẽ tình hình xung đột ở Ukraine và các động thái của Mỹ trong khu vực.

Iran tuyên bố đã thực hiện hành động xua đuổi thành công tàu khu trục USS Fitzgerald của Mỹ ra khỏi vùng biển gần lãnh hải của họ. Truyền hình nhà nước Iran đưa tin, tàu chiến Mỹ bị cáo buộc có hành động khiêu khích khi tiếp cận vùng biển do Iran giám sát và đưa ra lời đe dọa.

Phía Iran cho biết, một trực thăng của nước này đã được triển khai và phát cảnh báo qua vô tuyến yêu cầu tàu chiến Mỹ thay đổi hành trình vì đang tiếp cận lãnh hải Iran. Theo thông tin, sau khi nhận được cảnh báo, tàu khu trục Mỹ đã rời khỏi khu vực một cách nhanh chóng. Thông tin này đã gây ra sự quan tâm lớn trong bối cảnh căng thẳng giữa Iran và Mỹ tại vùng biển phía nam Vịnh.

Tuy nhiên, một quan chức quốc phòng Mỹ nói với Reuters rằng vụ việc đã diễn ra một cách an toàn và chuyên nghiệp. Người này nhấn mạnh rằng bất kỳ báo cáo nào tuyên bố ngược lại đều là sai sự thật và chỉ là nỗ lực của Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran nhằm phát tán thông tin sai lệch. Vị quan chức này cũng cho biết, vụ việc xảy ra trong vùng biển quốc tế tại vịnh Oman.

Trong sự việc, Iran đã điều trực thăng SH-3 Sea King. Trực thăng này đã phát cảnh báo và yêu cầu tàu Mỹ thay đổi hành trình. Quan chức Mỹ cũng xác nhận rằng, sự việc diễn ra mà không ảnh hưởng đến sứ mệnh của tàu USS Fitzgerald, và tất cả các hoạt động của tàu chiến này đã được tiến hành một cách đúng đắn và phù hợp với quy định quốc tế.

Đây không phải lần đầu tiên Iran và Mỹ có đụng độ tại vùng biển phía nam của vùng Vịnh. Ví dụ vào năm 2023, Iran đã tuyên bố rằng họ đã buộc một tàu ngầm Mỹ phải trồi lên mặt biển khi di chuyển qua eo biển Hormuz, tuy nhiên Mỹ đã bác bỏ thông tin này.

Cuộc đụng độ mới nhất này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Iran và các nước khác trong khu vực. Chỉ một tháng trước, Mỹ đã tiến hành tấn công vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày giữa Iran và Israel. Mỹ cho rằng các cơ sở này là một phần của chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Iran, nhưng Tehran lại khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự.

Căng thẳng giữa Iran và Mỹ tại vùng biển phía nam Vịnh đã trở thành một vấn đề đáng quan tâm trong thời gian gần đây. Các sự kiện này cho thấy mức độ phức tạp trong quan hệ giữa hai quốc gia và các bên liên quan khác trong khu vực.

Nhóm quan chức Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đã có cuộc thảo luận với chính quyền lâm thời Syria vào ngày 23/7 về việc hỗ trợ quân sự và biện pháp đối phó với các nhóm vũ trang mà Damascus coi là khủng bố, trong đó có tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Các quan chức cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đang tích cực hỗ trợ đào tạo, tư vấn và cung cấp kỹ thuật để tăng cường năng lực quốc phòng của Syria. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã bày tỏ sẵn sàng giúp đỡ Damascus trong lĩnh vực này.

Căng thẳng ở miền nam Syria leo thang vào cuối tuần trước khi xảy ra đụng độ dữ dội giữa các bộ lạc Bedouin và dân quân Druze ở tỉnh Sweida. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sau đó đã tiến hành không kích vào các đoàn xe của quân đội chính phủ ở Sweida và trụ sở Bộ Quốc phòng Syria, với lý do bảo vệ cộng đồng Druze.

Đặc phái viên Mỹ phụ trách vấn đề Syria, Tom Barrack, ngày 19/7 đã công bố lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian, theo đó lực lượng chính phủ Syria sẽ được phép tiến vào Sweida để chấm dứt giao tranh giữa người Druze và người Bedouin.

Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ mạnh mẽ chính phủ lâm thời Syria do Tổng thống Ahmad al-Sharaa lãnh đạo và đang tìm kiếm thỏa thuận quốc phòng với Syria. Thỏa thuận này được cho là có điều khoản cho phép Ankara mở căn cứ quân sự trên lãnh thổ nước láng giềng.

Ankara cũng ủng hộ thỏa thuận đạt được giữa chính phủ Syria và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo, trong đó sáp nhập nhóm này vào quân đội. Tuy nhiên, quá trình thực thi thỏa thuận đang bị đình trệ do bất đồng về vấn đề SDF sẽ là đơn vị độc lập hay bị giải thể hoàn toàn.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, Hakan Fidan, ngày 22/7 đã cảnh báo dân quân người Kurd và các nhóm vũ trang khác tại Syria không nên lợi dụng căng thẳng để đòi tự trị. Ông tuyên bố bất cứ nỗ lực nào nhằm chia rẽ Syria sẽ bị coi là mối đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ và có thể khiến nước này can thiệp quân sự.

Chính phủ lâm thời Syria, được lãnh đạo bởi các nhóm Hồi giáo, đã chính thức yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ để tăng cường năng lực phòng vệ của họ. Thông tin này được các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ với hãng tin AP vào ngày 23/7 vừa qua. Yêu cầu hỗ trợ này xuất phát từ tình hình an ninh phức tạp tại Syria sau các vụ bạo lực sắc tộc trong hai tuần qua, làm căng thẳng leo thang và thu hút sự can thiệp của Israel.

Tình hình an ninh tại Syria đang trở nên ngày càng phức tạp, đặc biệt là tại tỉnh al-Suwayda, miền Nam Syria, nơi chứng kiến các cuộc đụng độ dữ dội giữa người Bedouin theo dòng Sunni và các tay súng Druze. Các cuộc xung đột này đã kéo theo phản ứng từ Israel, với các cuộc không kích nhắm vào lực lượng chính phủ Syria. Lực lượng này được cho là đã mở cuộc tấn công tại al-Suwayda để hỗ trợ người Bedouin. 심지어 Bộ Quốc phòng Syria tại thủ đô Damascus cũng trở thành mục tiêu của các cuộc không kích của Israel, với lý do bảo vệ cộng đồng Druze.

Các quan chức Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ tiết lộ rằng Syria cũng đề nghị được hỗ trợ để chống lại các tổ chức khủng bố, trong đó có tổ chức Nhà nước Hồi giáo (ISIS). Thổ Nhĩ Kỳ, từ lâu đã bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Syria, hiện đang xúc tiến việc cung cấp huấn luyện, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật để giúp Syria tăng cường năng lực quốc phòng.

Một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội gần đây cho thấy một đoàn xe tải chở các xe thiết giáp chở quân Ejder6x6 hoàn toàn mới, do công ty Nurol Makina của Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất, đang di chuyển ở miền Bắc Syria. Thông tin cho biết những xe thiết giáp này đã được bàn giao cho quân đội Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ, vốn ủng hộ mạnh mẽ chính phủ Syria do Tổng thống Ahmad al-Sharaa đứng đầu, đang theo đuổi một thỏa thuận hợp tác quốc phòng mang tính chiến lược với Syria. Thoả thuận này được cho là có thể bao gồm việc thiết lập các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Syria, bao gồm cả căn cứ lục quân, không quân và hải quân của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, Israel đã lên tiếng cảnh báo rằng họ sẽ không chấp nhận sự hiện diện quân sự mở rộng của Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria. Israel thậm chí đã tiến hành không kích vào một số địa điểm mà các sĩ quan Thổ Nhĩ Kỳ từng khảo sát để xây dựng căn cứ tại khu vực ven biển và miền Trung Syria. Bất chấp điều đó, những phát biểu gần đây của giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy Ankara vẫn kiên quyết thực hiện các kế hoạch của mình tại Syria.

Hiện vẫn chưa rõ Israel sẽ phản ứng như thế nào trước những bước đi của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng có khả năng cao là quân đội Israel sẽ tấn công bất kỳ loại vũ khí tiên tiến nào mà Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp cho Syria, bao gồm UAV và các hệ thống phòng không.

Ngày 19/8, tại xã Long Hải, thành phố Hồ Chí Minh, một buổi làm việc quan trọng đã diễn ra giữa đoàn công tác Hải đoàn 129 Hải quân và chính quyền địa phương. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong mối quan hệ hợp tác giữa Hải đoàn 129 và địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế – xã hội.

Đoàn công tác Hải đoàn 129 Hải quân do Đại tá Bùi Quang Tú, Hải đoàn trưởng và Thượng tá Bùi Ngọc Sang, Chính ủy Hải đoàn 129 dẫn đầu. Trong buổi làm việc, các thành viên đoàn công tác đã trao đổi, thảo luận về các nội dung liên quan đến công tác quốc phòng, an ninh, cũng như những vấn đề phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội tại địa phương.

Thông qua buổi làm việc, Hải đoàn 129 và chính quyền địa phương đã tăng cường mối quan hệ, đồng thời thống nhất phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới. Hai bên đã thảo luận về việc phối hợp thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, cũng như các hoạt động phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội tại địa phương.

Buổi làm việc này là một phần của nỗ lực tăng cường hợp tác giữa Hải đoàn 129 và chính quyền địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế – xã hội. Qua đó, góp phần vào sự phát triển của địa phương và bảo vệ an ninh quốc gia.

Trong thời gian tới, Hải đoàn 129 và chính quyền địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác, phối hợp thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và thúc đẩy sự phát triển của địa phương.

Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) mới đây đưa ra nhận định rằng bộ máy quân sự của Nga đã trở thành một phần không thể thiếu trong động lực phát triển kinh tế của đất nước. Thậm chí, ngành công nghiệp quốc phòng Nga có thể tiếp tục mở rộng ngay cả sau khi chiến sự ở Ukraine kết thúc.

Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã bước sang năm thứ tư, nhưng sức chiến đấu của Nga vẫn được duy trì mạnh mẽ bất chấp các lệnh trừng phạt sâu rộng của phương Tây đối với chính quyền Tổng thống Vladimir Putin. Mặc dù những dấu hiệu rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện, nền kinh tế Nga vẫn có khả năng trụ vững trong vài năm tới.

Theo báo cáo của CSIS, chi tiêu quốc phòng của Nga dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục thời hậu Xô Viết là 6,3% GDP vào năm 2025 và có thể còn tăng cao hơn nữa. Các nhà phân tích của CSIS lưu ý rằng nền kinh tế Nga nhiều khả năng vẫn bền vững trong vài năm tới và họ dự báo Điện Kremlin có thể duy trì nỗ lực chiến đấu trong một cuộc chiến tiêu hao ít nhất cho đến năm 2027.

Báo cáo của CSIS được đưa ra trong bối cảnh có nhiều dấu hiệu đáng lo ngại đối với kinh tế Nga. Hoạt động sản xuất đã giảm sút trong tháng 6 vừa qua và lĩnh vực việc làm cũng bị ảnh hưởng. Tăng trưởng GDP đã chậm lại còn 1,4% trong quý I, giảm mạnh so với mức 4,5% của quý trước.

Tuy nhiên, Nga đã vượt qua khó khăn nhờ vào sự phát triển của tổ hợp công nghiệp-quân sự. Các nhà phân tích của CSIS nhấn mạnh rằng sau khi phải hứng chịu các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt chưa từng có từ phương Tây, Nga đã xoay xở để vượt qua nhiều hạn chế về kinh tế, duy trì doanh thu từ việc bán năng lượng ở mức cao và cân bằng ngân sách, đầu tư vào ngành công nghiệp quân sự và quốc phòng, tăng cường sản xuất vũ khí, trang thiết bị trong nước và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đồng rúp Nga đã tăng trưởng đáng kể trong năm 2025 và tăng 45% so với đồng USD Mỹ trong năm nay. Lãi suất tiền gửi bằng rúp cũng tăng trưởng mạnh mẽ, giúp thu hút người tiết kiệm, đầu tư. Nga đã thiết lập được mạng lưới cơ sở hạ tầng rộng lớn, huy động nỗ lực của cả các tổ chức nhà nước và tư nhân. Điều đó khiến bất kỳ sự giảm thiểu đáng kể nào trong hoạt động quân sự rất khó xảy ra.

Trong trường hợp Nga và Ukraine đạt được lệnh ngừng bắn, Moscow vẫn có thể tái thiết và mở rộng lực lượng vũ trang trong thập kỷ tới. Nga đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu lâu dài với NATO, quyết tâm hiện đại hóa lực lượng và thử thách quyết tâm của phương Tây. Ngoài vũ khí thông thường, Nga đã đẩy mạnh tác chiến hỗn hợp. Hiện nay, Nga đang đặt ra thách thức lớn hơn đối với an ninh châu Âu so với thời điểm đầu năm 2022.

Những cải cách quân sự quy mô lớn đang diễn ra báo hiệu rằng Nga có thể đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với NATO trong tương lai gần. Điều này cho thấy rằng Nga đang tích cực xây dựng năng lực quân sự để đối phó với các mối đe dọa an ninh trong khu vực và trên thế giới.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh rằng Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần tiên phong trong nghiên cứu cơ bản và công nghệ chiến lược, tạo bước đột phá và xây dựng thương hiệu khoa học công nghệ quốc gia. Viện cần dám nghĩ, dám làm để tạo ra những đổi mới quan trọng trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Viện đã công bố hơn 12.000 công trình khoa học, trong đó có 8.400 công trình được công bố trên các tạp chí quốc tế. Viện cũng đã được cấp 292 bằng sở hữu trí tuệ, bao gồm 9 bằng độc quyền sáng chế quốc tế. Ngoài ra, Viện Hàn lâm đã dẫn đầu cả nước về chỉ số chuyển đổi số (DTI) và được tổ chức Clarivate trao tặng giải thưởng ‘Dẫn đầu đổi mới sáng tạo khu vực Nam Á và Đông Nam Á’ trong năm 2021-2022.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế của Viện Hàn lâm trong thời gian qua. Một số lĩnh vực khoa học và công nghệ chưa phát triển đồng đều, chưa bắt kịp xu hướng công nghệ lõi và mũi nhọn. Việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn còn hạn chế. Công tác thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao còn khó khăn.

Để khắc phục những hạn chế này và tiếp tục phát triển trong thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm. Viện cần xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và công nghệ chiến lược; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; và đầu tư vào cơ sở vật chất hiện đại.

Trong phương hướng của nhiệm kỳ 2025-2030, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đặt mục tiêu tăng 50% số lượng công bố quốc tế uy tín; làm chủ 30 công nghệ tiên tiến; tăng 50% số lượng bằng sở hữu trí tuệ; và đảm bảo 100% nghiên cứu sinh có từ 2 công trình nghiên cứu công bố quốc tế trở lên.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng yêu cầu Đảng bộ Viện Hàn lâm cần tạo điều kiện cho các chuyên gia, nhà khoa học hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh. Viện cần đầu tư cơ sở vật chất tốt và không hạn chế về kinh phí để hỗ trợ các nhà khoa học và chuyên gia.

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của Viện Hàn lâm trong hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, Chính phủ kỳ vọng Viện sẽ tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục hạn chế và trở thành một trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hàng đầu của đất nước.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến động địa chính trị phức tạp, đặc biệt là xung quanh các cuộc xung đột tại Ukraine và Trung Đông, các quốc gia đang tìm kiếm giải pháp thay thế cho hạ tầng công nghệ phương Tây. Những sự kiện gần đây, như cuộc tấn công của Israel vào Iran với sự hỗ trợ của Mỹ, đã cho thấy sự phát triển của các công nghệ mới trong chiến tranh, bao gồm thiết bị bay không người lái và hoạt động xâm nhập mới.

Tuy nhiên, những cuộc xung đột này cũng đã phơi bày những điểm yếu công nghệ nghiêm trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực định vị vệ tinh toàn cầu GPS. Trong 12 ngày diễn ra xung đột, Iran và các tàu hoạt động tại khu vực vùng Vịnh đã gặp tình trạng nhiễu loạn tín hiệu định vị vệ tinh toàn cầu GPS. Điều này đã khiến giới chức Iran lo ngại và chính phủ nước này đã bắt đầu tìm kiếm giải pháp thay thế.

Iran đang xem xét chuyển sang sử dụng hệ thống định vị vệ tinh của Trung Quốc, còn gọi là Bắc Đẩu. Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Iran, ông Ehsan Chitsaz, cho biết chính phủ đang lên kế hoạch chuyển đổi các lĩnh vực vận tải, nông nghiệp và internet sang sử dụng hệ thống định vị của Trung Quốc. Đây không chỉ là một động thái mang tính đối phó tình thế, mà còn là biểu hiện rõ ràng của một sự chuyển dịch chiến lược sâu rộng trên toàn cầu.

Phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã nắm thế thống trị hạ tầng công nghệ thế giới trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, sự lệ thuộc này có thể nhanh chóng trở thành điểm yếu. Kể từ năm 2013, các vụ rò rỉ thông tin và điều tra báo chí đã cho thấy nhiều công nghệ phương Tây bị lạm dụng cho các hoạt động giám sát và thu thập dữ liệu trên quy mô toàn cầu. Điều này khiến nhiều chính phủ lo ngại và tìm kiếm giải pháp thay thế.

Việc Iran cân nhắc chuyển sang Bắc Đẩu gửi đi một thông điệp rõ ràng: Kỷ nguyên của sự phụ thuộc vào hạ tầng công nghệ do Mỹ kiểm soát đang dần kết thúc. Các quốc gia không còn muốn phó thác năng lực quốc phòng và chủ quyền số của mình cho mạng lưới vệ tinh do Mỹ điều hành. Sự chuyển dịch này cũng thúc đẩy sự ra đời của hàng loạt hệ thống định vị quốc gia và khu vực như Galileo của châu Âu hay GLONASS của Nga. Tất cả đều nhằm giành lại phần nào quyền kiểm soát chủ quyền và thị phần trên thị trường định vị toàn cầu.

Iran không phải là quốc gia duy nhất gặp phải vấn đề về bảo mật. Israel đã ám sát thành công nhiều nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy cấp cao trong lực lượng an ninh, quân đội Iran. Việc đối phương có thể xác định chính xác vị trí của các mục tiêu làm dấy lên lo ngại rằng hệ thống viễn thông nội địa đã bị xâm nhập. Chính quyền Iran đã kêu gọi người dân ngừng sử dụng ứng dụng nhắn tin WhatsApp và xóa nó khỏi điện thoại. Iran cáo buộc nền tảng này thu thập dữ liệu người dùng để chuyển cho Israel.

Nhiều chuyên gia an ninh mạng từ lâu đã đặt dấu hỏi về tính bảo mật của WhatsApp. Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua lệnh cấm sử dụng WhatsApp trên thiết bị công vụ. Với Iran và nhiều quốc gia khác, thông điệp đã rõ. Các nền tảng phương Tây không còn đơn thuần là công cụ giao tiếp. Thay vì thế, chúng là vũ khí trong một cuộc chiến tình báo kỹ thuật số.

Tehran từ lâu đã phát triển một hệ thống mạng kết nối nội địa – mang tên Mạng Thông tin Quốc gia – cho phép nhà nước kiểm soát sâu hơn việc sử dụng Internet. Trong thời gian tới, quá trình này có khả năng sẽ được mở rộng. Iran đang củng cố vị thế trong một trục ảnh hưởng mới – thách thức trực tiếp sự thống trị của phương Tây. Sự hợp tác giữa Iran và Trung Quốc không dừng ở mức giao dịch đơn thuần, mà cho thấy sự kết nối chiến lược nhằm đảm bảo quyền tự chủ số thực sự.

Đặt trong bối cảnh sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, bước đi này của Iran càng mang ý nghĩa chiến lược. Iran đang trở thành đối tác ngày càng quan trọng trong sáng kiến này. Những gì đang diễn ra là sự hình thành của một khối công nghệ mới – nơi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số gắn chặt với tinh thần phản kháng chính trị. Các quốc gia mệt mỏi với sự áp đặt, tiêu chuẩn kép và bá quyền số từ phương Tây đã tìm thấy lợi ích chiến lược từ một sự ảnh hưởng mới.

Sự chuyển dịch nhanh chóng này là dấu hiệu báo trước cho một cuộc ‘chiến tranh lạnh công nghệ’ – cuộc đối đầu âm ỉ trong đó các quốc gia sẽ lựa chọn hạ tầng thiết yếu như định vị, truyền thông, dữ liệu hay thanh toán không còn dựa trên công nghệ ưu việt, mà dựa vào lòng tin chính trị và nhận thức về an ninh. Khi ngày càng nhiều quốc gia làm theo, lợi thế công nghệ phương Tây sẽ dần bị thu hẹp, kéo theo sự thay đổi toàn diện trong cán cân quyền lực toàn cầu.

Trong một diễn biến gần đây, Ngoại trưởng Áo Beate Meinl-Reisinger đã kêu gọi tổ chức một cuộc thảo luận toàn quốc về khả năng Áo tham gia Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tuyên bố này đã thu hút sự chú ý vì nó có thể thay đổi chính sách trung lập đã được thiết lập từ lâu của Áo.

Ngoại trưởng Meinl-Reisinger cho rằng chính sách trung lập hiện tại không đủ để đảm bảo an ninh cho Áo. Bà đề xuất một cuộc thảo luận toàn diện về chính sách an ninh và vai trò của NATO, đặc biệt là sau các hành động gây hấn của Nga gần đây. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận rằng hiện tại không có đa số trong nghị viện hoặc công chúng Áo ủng hộ việc gia nhập NATO.

Áo đã duy trì chính sách trung lập về mặt hiến pháp kể từ năm 1955. Mặc dù tham gia vào các hợp tác quốc phòng với Liên minh châu Âu (EU) và chương trình Đối tác vì Hòa bình của NATO, Áo vẫn chưa theo đuổi tư cách thành viên đầy đủ trong liên minh quân sự này.

Cuộc thảo luận về tư cách thành viên NATO của Áo diễn ra trong bối cảnh nước này đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng về việc củng cố vị thế quốc phòng để ứng phó với cuộc chiến ở Ukraine do Nga tiến hành. Các quốc gia châu Âu khác vốn trung lập cũng đang xem xét lại các liên kết chiến lược của mình.

Áo dự kiến tăng chi tiêu quốc phòng trong những năm tới. Tuy nhiên, sự ủng hộ của công chúng đối với việc gia nhập NATO vẫn còn thấp. Một cuộc thăm dò gần đây chỉ ra rằng 21% người Áo ủng hộ việc gia nhập NATO, trong khi 61% phản đối.

Nếu Áo quyết định gia nhập NATO, điều này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với quốc phòng Trung Âu, đặc biệt là sau khi Phần Lan và Thụy Điển từ bỏ lập trường trung lập lâu dài của mình và gia nhập NATO. Áo cũng tham gia vào các sứ mệnh quân sự của EU và là một bên ký kết La bàn Chiến lược của EU.

Ngoại trưởng Meinl-Reisinger nhấn mạnh rằng tính trung lập không nên là rào cản ngăn cản Áo tham gia vào quá trình hội nhập quốc phòng châu Âu. Bà cũng nhấn mạnh rằng Áo cần phải đóng góp và không được tụt hậu trong quá trình này.

Như vậy, việc xem xét tư cách thành viên NATO của Áo đang trở thành một chủ đề thảo luận nóng, phản ánh những thay đổi trong chính sách an ninh châu Âu và những thách thức mới mà các quốc gia phải đối mặt.

Nguồn: Euractiv