Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác.

Ngành tài chính, vốn được xem là ‘con đường vàng’ đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp. Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là ‘kém thực dụng’. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng.

Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng.

Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống. Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là ‘vùng đất hứa’ thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao.

Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học. Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi.

Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng ‘làm người’ – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành ‘hot’. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ‘ăn khách’ lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI.

Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ‘ngôi sao’ hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao.

Trong thời đại số, việc lừa đảo trực tuyến đang trở thành một vấn đề cấp thiết và cần được quan tâm. Số liệu thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy Việt Nam hiện có hơn 70 triệu người sử dụng Internet trên tổng số hơn 100 triệu dân, đứng top đầu khu vực về mật độ sử dụng mạng xã hội và dịch vụ trực tuyến. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ cũng dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các hình thức lừa đảo trực tuyến. Hàng loạt vụ việc người dân bị lừa mất hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng qua mạng xã hội, email giả mạo, ứng dụng độc hại, website lừa đảo… đã được ghi nhận tại nhiều địa phương.

Các đối tượng lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi, sử dụng công nghệ cao để qua mặt cả những người có hiểu biết. Mục tiêu cuối cùng của họ luôn là chiếm đoạt tài sản thông qua thủ đoạn giả danh, đánh vào tâm lý sợ hãi, nhẹ dạ, lòng tham hoặc sự thiếu cảnh giác của nạn nhân. Do đó, việc nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến đang trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với cả cộng đồng.

Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hành tài liệu hướng dẫn ‘Kỹ năng nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến’, trong đó tổng hợp nhiều phương thức và kịch bản lừa đảo phổ biến. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm giả mạo cơ quan nhà nước, công an, tòa án… gọi điện yêu cầu phối hợp điều tra, chuyển tiền phục vụ kiểm tra tài chính; lừa đảo trúng thưởng, việc làm, đầu tư sinh lời cao, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền đặt cọc; tấn công bằng mã độc thông qua ứng dụng giả mạo, file đính kèm trong email, hoặc liên kết chứa mã độc; giả danh người thân qua mạng xã hội, dùng ảnh, video giả (deepfake) nhờ chuyển tiền gấp; tấn công tài khoản ngân hàng, ví điện tử thông qua các kỹ thuật phishing (giả mạo), smishing (tin nhắn lừa đảo), vishing (cuộc gọi lừa đảo)…

Để tự bảo vệ trên không gian mạng, Cục An toàn thông tin đã đưa ra 5 nhóm kỹ năng thiết yếu. Thứ nhất là kỹ năng nhận biết, giúp người dân kịp thời phát hiện nguy cơ. Người dùng cần nắm được cách tiếp cận, phương thức lừa đảo và kịch bản thường gặp. Thứ hai là kỹ năng phát hiện, giúp người dùng nhận diện các dấu hiệu lừa đảo qua các kênh như cuộc gọi, email, mạng xã hội, website, ứng dụng… Thứ ba là kỹ năng xử lý, khi nghi ngờ hoặc đã rơi vào bẫy lừa đảo, người dân cần biết cách xử lý đúng đắn. Thứ tư là kỹ năng phòng tránh, với nguyên tắc quan trọng là ‘phòng hơn chống’. Cuối cùng là kỹ năng bảo vệ lâu dài, với ‘3 nguyên tắc vàng’ và ‘6 KHÔNG’.

Cần sự chung tay của cả cộng đồng trong việc phòng chống lừa đảo trực tuyến. Lừa đảo trực tuyến là tội phạm công nghệ cao, khó kiểm soát và dễ lan rộng. Do đó, việc chủ động nhận diện và cảnh báo là vô cùng cần thiết. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, người dân cũng cần tích cực tham gia tuyên truyền, chia sẻ kiến thức phòng chống lừa đảo đến cộng đồng. Bằng cách nâng cao ý thức và áp dụng các biện pháp bảo vệ cần thiết, mỗi người có thể góp phần tạo nên một môi trường mạng an toàn và đáng tin cậy hơn. Thông tin chi tiết có thể được tham khảo tại https://cat.gov.vn/ .

Xu hướng nghỉ hưu sớm đang ngày càng trở nên phổ biến trong giới trẻ Việt Nam. Trên mạng xã hội, nhiều hình ảnh về các bạn trẻ tự nhận ‘nghỉ hưu non’, sống tối giản, chuyển về quê làm nông, kinh doanh nhỏ hoặc du lịch dài ngày đã xuất hiện và thu hút sự chú ý của cộng đồng. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, làn sóng nghỉ hưu sớm cũng tiềm ẩn nhiều hệ lụy nếu thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Một bộ phận người trẻ đã chủ động ‘nghỉ hưu non’ sau khi tích lũy được tài chính và kinh nghiệm, để rút lui khỏi áp lực công việc và tìm kiếm cuộc sống tự do, chậm rãi hơn. Đằng sau quyết định từ bỏ sự ổn định ấy là những câu chuyện đầy suy tư về việc đánh đổi, khủng hoảng và hành trình tìm lại giá trị sống.

Mai Thu Huệ, 34 tuổi, Trưởng phòng pháp chế của một ngân hàng lớn tại Hà Nội, là một trong những người trẻ đã chọn đường ‘nghỉ hưu non’. Cô bất ngờ xin nghỉ việc để trở về quê nhà ở Phú Thọ, bắt đầu cuộc sống trồng rau, tư vấn pháp lý tự do. Huệ chia sẻ rằng cô đã cảm thấy kiệt quệ sau đại dịch COVID-19 và quyết định nghỉ ngơi để bảo vệ sức khỏe và tìm lại giá trị sống.

Nguyễn Viết Khang, 31 tuổi, cũng là một kỹ sư phần mềm đã chọn ‘nghỉ hưu non’. Anh từ chức, xách ba lô rời phố thị, dựng nhà gỗ giữa đồi chè ở Thái Nguyên. Khang chia sẻ rằng anh đã cảm thấy mệt mỏi với công việc và quyết định thay đổi để tìm lại cuộc sống cân bằng.

Ngô Ngọc Châu, 35 tuổi, kiểm toán viên cấp cao tại một công ty trong nhóm Big4, cũng đã chọn ‘nghỉ hưu non’. Cô nghỉ việc để tạm dừng guồng quay cũ và tạo cho mình không gian mới. Châu cho biết rằng cô đã chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính và kỹ năng để có thể ‘nghỉ hưu non’.

Các chuyên gia cho rằng, để ‘nghỉ hưu non’, bạn trẻ cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính, kỹ năng và tâm lý. Quy tắc 25 là một trong những công cụ giúp tính toán số tiền cần cho giai đoạn nghỉ hưu. Theo đó, bằng cách tiết kiệm và đầu tư 50% đến 70% thu nhập cho đến khi số tiền bạn có được bằng 25 lần số tiền tiêu dùng trong một năm, là lúc bạn đạt ngưỡng độc lập tài chính.

Quay lại câu chuyện của Huệ, Khang và Châu, họ đều đã chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi quyết định ‘nghỉ hưu non’. Họ đã tích lũy được tài chính, kinh nghiệm và kỹ năng cần thiết để có thể tự do tài chính và tìm lại giá trị sống.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể ‘nghỉ hưu non’ một cách dễ dàng. Việc này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và một kế hoạch cụ thể. Nếu không có sự chuẩn bị đầy đủ, việc ‘nghỉ hưu non’ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy, bao gồm cả về tài chính và tinh thần.

Trước khi quyết định ‘nghỉ hưu non’, bạn trẻ cần xem xét kỹ lưỡng về tình hình tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm của mình. Họ cũng cần phải có một kế hoạch cụ thể cho tương lai, bao gồm cả việc tìm lại giá trị sống và保持 sự ổn định về tài chính.

Có thể thấy, xu hướng nghỉ hưu sớm đang ngày càng trở nên phổ biến trong giới trẻ Việt Nam. Tuy nhiên, để ‘nghỉ hưu non’, bạn trẻ cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính, kỹ năng và tâm lý. Việc này đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng và một kế hoạch cụ thể để đảm bảo sự ổn định về tài chính và tinh thần.

Các bạn trẻ cần tìm hiểu kỹ về các chiến lược lập kế hoạch hưu trí và quy tắc 4% để có thể đạt được mục tiêu tài chính của mình.