Kinh tế biển đang nổi lên như một ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, với mục tiêu tận dụng tiềm năng lớn của đất nước. Kinh tế biển bao gồm tất cả các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển, trong đó nuôi trồng và khai thác hải sản được xác định là động lực phát triển chính.

Toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển đã được các nhà khoa học thống nhất bao gồm: đánh bắt và nuôi trồng thủy – hải sản; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí ngoài khơi; khai thác khoáng sản; năng lượng tái tạo; du lịch biển; kinh tế đảo và làm muối. Vấn đề phát triển bền vững nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường đã được đặt ra.

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 37/NQ-CP về Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030. Quan điểm bao trùm là sử dụng tài nguyên một cách có trách nhiệm, chuyển đổi sang nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, ít carbon. Duy trì tài sản tài nguyên thiên nhiên hướng tới bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, đa dạng sinh học và vốn tự nhiên.

Thực trạng động lực phát triển kinh tế biển cho thấy nuôi trồng và khai thác hải sản là động lực quan trọng. Việt Nam có bờ biển dài 3.260 km, diện tích mặt biển 1 triệu km2 và hơn 4.000 đảo, quần đảo với hơn 12.000 loài sinh vật biển. Thủy sản biển cùng với lợ và ngọt, năm 2024 đạt sản lượng trên 9,6 triệu tấn; trong đó, nuôi trồng 5,8 triệu tấn (hơn 60%) thuộc TOP 4 quốc gia trên thế giới; xuất khẩu 10,07 tỷ USD đến hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, thuộc TOP 3 thế giới.

Tuy nhiên, nguồn lợi hải sản đang suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ. Từ năm 2027 đến nay, EU đã cảnh báo ‘thẻ vàng’ IUU về khai thác vi phạm biển nước ngoài; quản lý, giám sát đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Chiến lược phát triển thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu chung đến năm 2030: Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia, sản xuất hàng hóa lớn gắn với công nghiệp hóa – hiện đại hóa; có thương hiệu uy tín, khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Tầm nhìn đến năm 2045: Thủy sản là ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học công nghệ tiên tiến; là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới; giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Định hướng và giải pháp thời gian tới bao gồm nuôi trồng thủy sản biển, phát triển nuôi các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế gắn bảo vệ môi trường sinh thái. Sản xuất giống chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng chủ lực, các loài mới có tiềm năng. Phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác.

Về khai thác, tập trung phát triển khai thác hải sản vùng khơi, giảm dần cường lực khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi. Tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ, phát triển nuôi trồng gắn với du lịch sinh thái, nghề cá giải trí.

Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, chống khai thác IUU. Giảm thiểu, tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá, hiện đại hoá tàu cá; giảm tổn thất sau thu hoạch đến năm 2030 dưới 10%.

Đặc khu Phú Quý, tỉnh Lâm Đồng, đang hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế toàn diện, xanh, bền vững và nghĩa tình thông qua việc tập trung vào hai trụ cột chính: kinh tế biển và du lịch, thương mại – dịch vụ. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Đặc khu Phú Quý lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, địa phương đã xác định các mục tiêu và giải pháp để đạt được sự phát triển bền vững.

Đại hội diễn ra từ ngày 24 đến 25/7 với chủ đề ‘Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; Giữ gìn, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân; Đảm bảo quốc phòng, an ninh; Phát huy tiềm năng, lợi thế, sáng tạo, xây dựng đặc khu Phú Quý phát triển toàn diện, xanh, bền vững, nghĩa tình’. Ban Chấp hành Đảng bộ Đặc khu Phú Quý đã xác định mục tiêu trong nhiệm kỳ mới là đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, cải cách thủ tục hành chính, phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Địa phương cũng đặt mục tiêu huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho đầu tư phát triển, gắn với phát triển kinh tế tư nhân phù hợp với thực tiễn. Trong giai đoạn 2026-2030, Đặc khu Phú Quý đặt ra chỉ tiêu tốc độ tăng giá trị sản phẩm trên địa bàn bình quân hàng năm là 7,49%. Trong đó, tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thủy sản tăng 1,90%; Công nghiệp – xây dựng tăng 8,13%; Dịch vụ tăng 11,34%.

Về tài chính, địa phương đặt mục tiêu thu ngân sách nhà nước đạt và vượt dự toán được giao, với tốc độ tăng tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn bình quân hàng năm là 4,50%. Đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn dự kiến đạt 77 triệu đồng, tăng 22,22% so với năm 2025.

Đặc khu Phú Quý cũng đặt mục tiêu hoàn thành tiêu chí đô thị mới loại V, tiếp cận các tiêu chí đô thị thông minh, với quy mô dân số dưới 35.000 người. Để đạt được những mục tiêu trên, địa phương đã đưa ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp phát triển, trong đó có việc đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh.

Địa phương cũng tập trung vào phát triển hai trụ cột kinh tế, gắn với từng bước phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, và đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội. Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao những thành tựu mà Đảng bộ và nhân dân Phú Quý đã đạt được trong thời gian qua.

Tuy nhiên, Bí thư Tỉnh ủy cũng đề nghị Đảng bộ Đặc khu Phú Quý cần xác định rõ vị trí, tầm vóc, vai trò, tiềm năng, thế mạnh của đặc khu để làm cơ sở xác định mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu và các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm thực hiện thành công mục tiêu Nghị quyết Đại hội.

Đặc khu Phú Quý cần tập trung vào bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, sâu sát của Đảng bộ đối với toàn bộ hoạt động của địa phương. Địa phương cũng cần tiếp tục khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của đặc khu, xây dựng và phát triển toàn diện Phú Quý trong chiến lược phát triển kinh tế, bảo vệ thực địa, phát triển xanh, gắn với bảo vệ Tổ quốc.

Đoàn công tác của TP.HCM đã mang đến Côn Đảo những món quà đặc biệt nhân Ngày Thương binh – Liệt sĩ, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của thành phố đối với các gia đình chính sách, lực lượng vũ trang và người dân trên đảo.

Ngoài việc thăm hỏi và tặng quà cho các gia đình chính sách và lực lượng vũ trang, đoàn công tác còn mang đến cho học sinh và thầy cô giáo tại Côn Đảo những món quà đặc biệt. Đoàn công tác do Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên dẫn đầu đã đến thăm và làm việc tại đặc khu Côn Đảo, tổ chức nhiều hoạt động tri ân nhân kỷ niệm Ngày Thương binh – Liệt sĩ.

Trong khuôn khổ chuyến công tác, đoàn đã đến thăm Trường THCS Lê Hồng Phong và trao tặng sách cùng thiết bị học tập cho ba trường học tiêu biểu trên đảo, bao gồm Tiểu học Cao Văn Ngọc, THCS Lê Hồng Phong và THPT Võ Thị Sáu. Học sinh Côn Đảo cũng đã được thưởng thức một chương trình nghệ thuật đặc sắc do Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM phối hợp tổ chức.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Trần Thị Diệu Thúy, phó chủ tịch UBND TP.HCM, đã bày tỏ xúc động khi có mặt tại Côn Đảo trong những ngày tháng 7 tri ân. Việc trao tặng sách và thiết bị học tập thể hiện tình cảm và trách nhiệm của TP.HCM đối với sự nghiệp giáo dục của Côn Đảo. Lãnh đạo TP.HCM ghi nhận và cảm ơn những nỗ lực của các thầy cô giáo, những người đã và đang bám lớp, bám trường, gìn giữ ngọn lửa tri thức nơi đảo xa của Tổ quốc.

TP.HCM sẽ luôn đồng hành và quan tâm để ươm mầm thế hệ trẻ, xây dựng Côn Đảo ngày càng phát triển hơn. Kể từ ngày 1-7, Côn Đảo chính thức trở thành đặc khu hành chính trực thuộc TP.HCM, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng không chỉ về mặt hành chính, mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho phát triển kinh tế – xã hội, giáo dục, văn hóa và du lịch.

Côn Đảo không chỉ là di tích lịch sử hùng thiêng, mà còn là điểm đến chiến lược về chính trị, quốc phòng, an ninh và du lịch. TP.HCM sẽ tiếp tục đầu tư và phát huy các tiềm năng đặc biệt này để Côn Đảo ngày càng khởi sắc, xứng tầm vị thế mới.