Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vừa lên tiếng bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trong việc thực hiện chính sách tiền tệ. Ông cho rằng cơ quan này đang ngày càng lấn sang các lĩnh vực không thuộc nhiệm vụ cốt lõi của mình, điều mà ông xem là một mối đe dọa đối với quyền tự chủ của Fed.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Bessent nhấn mạnh rằng sự độc lập của Fed trong chính sách tiền tệ là yếu tố nền tảng cho sự tăng trưởng và ổn định kinh tế của Mỹ. Ông kêu gọi Fed tiến hành một cuộc rà soát toàn diện đối với các hoạt động của mình để đảm bảo rằng cơ quan này không bị chi phối bởi những chỉ trích không cần thiết về việc mở rộng sang các lĩnh vực phi chính sách.

Ông Bessent mô tả chính sách tiền tệ của Fed như một “chiếc hộp châu báu” cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Đồng thời, ông bày tỏ sự hoài nghi về một số quyết định gần đây của Fed, bao gồm dự án cải tạo trị giá 2,5 tỷ USD tại trụ sở của cơ quan này ở Washington. Dự án này đã được phê duyệt vào năm 2017 nhưng đã vượt quá ngân sách dự kiến.

Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích dự án này, cho rằng có thể có gian lận liên quan và sử dụng nó như một lý do để đặt câu hỏi về tư cách của Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ông Bessent cũng đặt ra câu hỏi về việc tại sao lại có nhiều sai sót trong các dự án của Fed nếu cơ quan này quản lý như Cơ quan quản lý Hàng không Liên bang (FAA). Ông cũng bày tỏ sự hoài nghi về vai trò của các chuyên gia có bằng cấp cao tại Fed.

Tuần trước, ông Powell đã cung cấp thông tin về dự án cải tạo, bao gồm việc loại bỏ các vật liệu nguy hiểm và một số nâng cấp về an toàn. Tuy nhiên, những lời đồn đoán về tương lai của ông Powell tại vị trí Chủ tịch Fed vẫn còn tồn tại. Mặc dù nhiệm kỳ chủ tịch của ông Powell sẽ kết thúc vào tháng 5/2026, và ông sẽ tiếp tục giữ chức thống đốc Fed cho đến tháng 1/2028, nhưng vẫn có những câu hỏi về liệu ông có thể tiếp tục giữ vị trí lãnh đạo của Fed hay không.

Về vấn đề này, ông Bessent từ chối bình luận, nhưng nhấn mạnh rằng sự ổn định và độc lập của Fed là điều cần thiết cho sự phát triển kinh tế của Mỹ. Trong bối cảnh hiện nay, sự tập trung vào việc bảo vệ quyền tự chủ của Fed và đảm bảo rằng cơ quan này hoạt động trong khuôn khổ nhiệm vụ cốt lõi của mình là điều quan trọng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một động thái táo bạo và chưa từng có trong lịch sử khi đến trụ sở Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Sự kiện này đã gây chú ý và đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Ông Trump đã đến trụ sở Fed tại Washington và vỗ vai Chủ tịch Powell, nói: “Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất”. Nụ cười gượng gạo của Powell sau lời đề nghị đó cho thấy ông Trump đang công khai thách thức Fed. Việc một tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này, theo ông David Wilcox, cựu quan chức Fed, hiện làm việc tại Viện Peterson.

Ông Trump cũng công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới. Chủ tịch Fed đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Cuộc đối đầu này đã làm dấy lên lo ngại về sự độc lập của Fed và khiến nhiều quan chức Fed bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này.

Nhiều quan chức Fed đã bày tỏ lo lắng rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức Powell. “Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell”, ông Wilcox nhận định. Tuy nhiên, ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard, người từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, khẳng định không có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây.

Ông Trump bất bình với việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao. Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất.

Về phần mình, Chủ tịch Powell khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Trong bối cảnh này, nhiều cựu quan chức Fed cũng nhận định rằng các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Viện Peterson và Đại học Harvard là những tổ chức uy tín trong lĩnh vực kinh tế và tài chính.

Cuộc chiến pháp lý tiềm ẩn giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và khó lường đối với ngân hàng trung ương, thị trường tài chính và nền kinh tế. Các chuyên gia pháp lý và chính sách đang đặt ra nhiều câu hỏi về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed trong tình huống này.

Trọng tâm của vấn đề là liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời gần như chắc chắn là không, trừ khi có ‘nguyên nhân chính đáng’. Tuy nhiên, việc xác định ‘nguyên nhân chính đáng’ có thể rất chủ quan và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Điều này đã đặt ra một tình huống phức tạp và khó đoán định.

Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, rất có khả năng ông Powell sẽ khởi kiện. Vụ kiện có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện. Điều này cho thấy rằng ông Powell có cơ sở pháp lý để chống lại việc sa thải.

Ngoài ra, ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, giúp ông tiếp tục có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Việc này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc. Điều này cho phép ông Powell duy trì vị trí và ảnh hưởng của mình trong chính sách tiền tệ.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể gây ra những hệ quả kinh tế đáng kể. Ông Trump muốn lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó ngay bây giờ, bất kể những hệ quả kinh tế có thể xảy ra. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế.

Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất. Hơn nữa, chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ khó có thể khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm1960 và đầu những năm1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.