Cô Đỗ Thị Ngọc Quý và lớp học bơi miễn phí gần 10 năm tại Cần Thơ

Trên địa bàn thành phố Cần Thơ, một hoạt động xã hội đáng quý đã và đang được duy trì trong gần một thập kỷ qua. Đó là lớp học bơi miễn phí của cô Đỗ Thị Ngọc Quý diễn ra tại hồ bơi Nhà máy Nhiệt điện Trà Nóc. Hoạt động của lớp học này đã giúp hàng ngàn học sinh biết cách bơi lội, góp phần nâng cao kỹ năng sống và phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em.

Lớp học của cô Quý tiếp nhận khoảng 200 học sinh tiểu học từ 6 tuổi trở lên mỗi năm. Sau khi được hướng dẫn và dạy dỗ, nhiều em đã có thể tự tin tham gia vào các giải thi đấu bơi lội cấp quận, thành phố và thậm chí là cấp quốc gia. Những thành tích của các em là minh chứng cho sự tận tâm và nỗ lực không ngừng của cô Quý trong việc truyền dạy kỹ năng bơi lội cho trẻ em.

Với đóng góp của mình, cô Đỗ Thị Ngọc Quý đã được Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi nhận và khen thưởng. Cô đã vinh dự nhận được bằng khen Nhà giáo tiêu biểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng như Bằng khen “Có thành tích trong công tác giáo dục và đào tạo từ năm học 2017-2018 đến năm 2021-2022, góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc” từ Thủ tướng Chính phủ.

Đặc biệt, thay vì sử dụng những phần thưởng này cho mục đích cá nhân, cô Quý đã quyết định sử dụng toàn bộ số tiền khen thưởng để tiếp tục duy trì và phát triển lớp học bơi miễn phí cho trẻ em.

Lớp học của cô Quý hiện đang là một hình mẫu và nguồn cảm hứng cho nhiều địa phương khác trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tại thành phố Cần Thơ, chính quyền địa phương đang nỗ lực triển khai các giải pháp phòng, chống tai nạn thương tích và đuối nước cho trẻ em. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, ít nhất 55% học sinh lớp 5 và 75% học sinh lớp 12 có thể bơi an toàn.

Không chỉ tại Cần Thơ, nhiều địa phương khác như tỉnh Vĩnh Long cũng đang tích cực triển khai các hoạt động dạy bơi cho trẻ em. Tỉnh Vĩnh Long lên kế hoạch tổ chức 60 lớp học bơi dành cho trẻ em chưa biết bơi, ưu tiên trẻ em nghèo, cận nghèo và khuyết tật. Tổng kinh phí cho hoạt động này gần 900 triệu đồng, bao gồm việc thuê bể bơi, đào tạo giáo viên và trang bị dụng cụ học tập.

Nhiều giáo viên thể chất trên cả nước cũng đang tích cực tham gia vào việc triển khai các lớp dạy bơi thiện nguyện. Thầy Trần Văn Đức, giáo viên tại Trường THPT Lê Thanh Mừng, tỉnh Vĩnh Long, đã kiên trì vận động và tạo sự an tâm cho phụ huynh để khuyến khích các em tham gia học bơi.

Song song với những nỗ lực đang được triển khai, vẫn còn một số rào cản cần được giải quyết. Thiếu bể bơi, thiếu giáo viên chuyên sâu và sự chủ quan từ một số phụ huynh đang là những thách thức. Để bơi lội thực sự trở thành một kỹ năng sống cơ bản và thiết yếu, việc nhân rộng các mô hình cộng đồng và có chính sách hỗ trợ từ ngân sách, từ ngành Giáo dục và Đào tạo là điều cần thiết.

Đuối nước – nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam, đã cướp đi mạng sống của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Mặc dù tỷ lệ này đang giảm, Việt Nam vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam. Năm 2021, toàn cầu ghi nhận khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên tại các nước thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy mỗi năm có gần 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích. Dù tỷ lệ này có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn cao so với các nước trong khu vực. Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học.

Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’.

Chiến dịch này kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em, thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, cho biết: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’.

Tại Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương.

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em.

Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg. Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ.

Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%.