Ông Đinh Minh Đức, sinh năm 1952, tại thôn Yên Thắng, xã Minh Hóa, đã có một thời gian chiến đấu ác liệt tại chiến trường Quảng Trị và bảo vệ biên giới phía Tây Nam của Tổ quốc. Với những vết thương trên người, ông đã trở về quê hương và không chịu khuất phục trước bệnh tật, đói nghèo. Thay vào đó, ông đã vươn lên làm giàu cho bản thân và quê hương.

Thanh xuân ở chiến trường

Năm 1970, khi vừa tròn 18 tuổi, Đinh Minh Đức đã tạm gác bút nghiên tình nguyện lên đường nhập ngũ, tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Sau 8 tháng huấn luyện, đơn vị của ông dự kiến tăng cường vào chiến trường miền Nam. Tuy nhiên, khi hành quân đến Quảng Trị, đơn vị lại được lệnh tham gia chiến dịch Đường 9 – Nam Lào.

Ông Đức kể lại những ngày tháng chiến đấu: “Ngày đó, đơn vị của chúng tôi chủ yếu chiến đấu trong rừng nên nhiều người bị sốt rét. Trong khó khăn, chúng tôi vẫn kiên cường bám rừng, bám trận địa đánh trả những cuộc phản kích bằng không quân của giặc Mỹ”. Cuối năm 1971, ông và nhiều đồng đội bị sốt rét nên phải chuyển ra Bắc điều trị, củng cố lực lượng cho một đơn vị khác.

Năm 1972, người lính trẻ Đinh Minh Đức tiếp tục quay lại chiến trường Quảng Trị, được biên chế vào Cục Hậu cần, Mặt trận B5. Nhiệm vụ của ông là đưa đón lực lượng dân công hỏa tuyến, bộ đội qua lại địa bàn, làm công tác giao liên. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, góp phần đưa người, phương tiện, thông tin ra vào chiến trường an toàn.

Ông Đức nhớ lại: “Có lần, tôi nhận được thông tin địch sẽ ném bom vào một đơn vị vận tải vừa vận chuyển quân nhu, đạn dược đang tập kết trên địa bàn nên tức tốc lên đường báo tin. Đêm đó, một mình tôi đi trong rừng, vượt qua nhiều con suối. Có những lúc địch ném bom dọc đường nên phải tắt đèn, nhìn lên trời cắt hướng mà đi”.

Sau nhiều năm gắn bó tuổi thanh xuân nơi chiến trường, năm 1988, ông Đức quyết định phục viên.

Khởi nghiệp trên quê hương

Trở về quê hương, cuộc sống gia đình ông Đức gặp muôn vàn khó khăn nhưng người lính năm xưa vẫn không chùn bước. Ông làm thuê nhiều nghề khác nhau để lo cho gia đình. Ông Đức kể: “Tôi về làng chỉ với bộ quần áo lính, trong tay không có đồng vốn nào. Con còn nhỏ, cha mẹ già yếu nên cuộc sống vô cùng cơ cực”.

Thấy địa phương có trữ lượng đá xây dựng lớn trong khi người dân phải đi mua đá ở nơi khác nên ông đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng và người thân để thành lập công ty khai thác đá.

Năm 2008, Công ty TNHH Liễu Lựu, chuyên khai thác và chế biến đá xây dựng do ông Đức làm giám đốc được thành lập. Ban đầu, vốn ít, máy móc lạc hậu, thị trường tiêu thụ bấp bênh nên công ty gặp rất nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, ông Đức đã kiên trì tìm khách hàng, giữ chữ tín trong kinh doanh, dần dần công ty có chỗ đứng trên thị trường. Đến nay, công ty của ông đã được cấp phép khai thác, chế biến đá trên diện tích gần 4ha. Hệ thống máy móc được đầu tư hiện đại, gồm: Một máy chế biến đá có công suất 75 tấn/giờ, 4 máy xúc đào, 1 máy xúc lật, 2 ô tô tải và một giàn khoan đá… với mức đầu tư trên 4 tỉ đồng.

Hiện, công ty của ông đáp ứng khoảng 40% đá xây dựng trên địa bàn huyện Minh Hóa, doanh thu đạt khoảng 3 tỉ đồng, mang lại lợi nhuận cho gia đình ông khoảng 600 triệu đồng/năm. Không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình, công ty của ông Đức còn tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động địa phương với mức lương bình quân 10 triệu đồng/người/tháng.

Ông Đức đã nhận được nhiều giấy khen, bằng khen của các cấp, ngành về thành tích xuất sắc trong sản xuất, kinh doanh giỏi, thực hiện tốt nghĩa vụ thuế, đóng góp tích cực cho phong trào xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Đã nửa thế kỷ trôi qua kể từ khi chiến tranh kết thúc, nhưng ký ức về những ngày tháng ác liệt vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí của những người cựu binh Quảng Trị. Những vết thương chiến tranh trên cơ thể họ vẫn còn đau nhức, nhưng tinh thần thép và trái tim can trường của họ vẫn là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ hôm nay.

Tại vùng đất Vĩnh Linh, Quảng Trị, nơi được biết đến với tên ‘Lũy thép’ trong kháng chiến chống Mỹ, chúng tôi đã có cơ hội gặp gỡ cựu binh Trần Bá Minh Xượng, người lính từng đi qua nhiều chiến trường ác liệt. Ông Xượng nhập ngũ năm 1960 và hoạt động bí mật trong lòng địch tại Gia Lai trong suốt 15 năm. Những ký ức về đồng đội, về những ngày tháng chiến tranh khốc liệt vẫn còn hiện rõ trong tâm trí ông.

Ông Xượng nhớ lại: ‘Ngày đó, tôi lên đường với cái cuốc, cái xẻng thay súng đạn. Ai cũng không biết sợ chi hết, chỉ mong Tổ quốc sạch bóng thù’. May mắn trở về sau chiến tranh, nhưng cơ thể ông vẫn còn mang những mảnh đạn và di chứng của chất độc màu da cam.

Chúng tôi cũng có dịp gặp gỡ ông Võ Văn Hoãn, cựu binh từng tham gia trận đánh tại Thành cổ Quảng Trị. Ông Hoãn bị nhiễm chất độc da cam và vẫn còn những dấu tích tàn khốc của chiến tranh trên cơ thể. Ông nhớ lại: ‘Lúc đó mình không sợ gì hết, chỉ có một suy nghĩ là phải đánh để đất nước hòa bình, vì dân mà chiến đấu’.

Ông Trần Đình Liền, cựu binh từng chỉ huy xe tăng trong trận đánh Cửa Việt, Quảng Trị, vẫn giữ được phong thái dứt khoát của người chỉ huy năm xưa. Ông Liền nhập ngũ năm 1967 và trực tiếp điều khiển xe tăng xông pha giữa làn bom đạn. Đến nay, trên cơ thể ông vẫn còn nhiều mảnh đạn chưa thể lấy ra.

Ông Nguyễn Văn Minh, cựu binh từng bị trúng mảnh bom ở mắt, vẫn còn nhớ rõ ký ức về những người bạn cùng vào sinh ra tử. Ông Minh bật khóc khi nhớ lại: ‘Tôi nằm giữa hố bom, tưởng mình chết rồi. Cạnh tôi, anh em hy sinh hết cả. Một người bạn thân, trước khi mất đã nắm tay tôi nói: ‘Sống thay phần tao”.

Những câu chuyện của các cựu binh Quảng Trị là minh chứng sống động cho sự hy sinh và lòng quả cảm của thế hệ cha anh. Trong hành trình tri ân của thế hệ trẻ hôm nay, sự xúc động hiện lên trong ánh mắt, trong từng lời thăm hỏi giản dị mà chan chứa nghĩa tình, tất cả như nhắn gửi rằng lòng biết ơn luôn mãi được khắc ghi trong tim.

Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sỹ, báo Dân trí đã phối hợp với Bệnh viện 19-8 (Bộ Công an), Công ty Cổ phần Dược phẩm Pharmacity tổ chức chương trình khám sức khỏe và tặng quà cho các cựu chiến binh tại Quảng Trị. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng những hy sinh của các thế hệ cha anh sẽ luôn được ghi nhớ.

Trong những ngày tháng 7, các cán bộ, đoàn viên thanh niên (ĐVTN) xã Sơn Đông đã tổ chức thăm viếng và trò chuyện với những người mẹ, người cha, và thân nhân của các gia đình liệt sĩ trên địa bàn xã. Tại căn nhà nhỏ ở thôn Hương Ngãi, cụ bà Triệu Thị Trinh không thể giấu được niềm xúc động khi ngắm nhìn bức ảnh rõ nét của người con trai, liệt sĩ Triệu Quốc Bình. Bức hình này là một trong những nỗ lực gần đây của Đoàn thanh niên xã trong việc phục hồi và tái tạo lại những bức ảnh của các liệt sĩ mà gia đình họ lưu giữ.

Sinh năm 1946, hy sinh tại mặt trận phía nam năm 1967, bức hình duy nhất của liệt sĩ Nguyễn Văn Chước, xã Hải Lựu, cũng đã được gia đình phục chế một lần. Tuy nhiên, do thời gian và công nghệ thời điểm phục chế thấp, nên chất lượng ảnh theo thời gian cũng không còn rõ nét. Trước tình trạng này, Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các cơ sở đoàn khảo sát thực tế tại địa phương, qua đó nắm được tình hình có những liệt sĩ ra đi và để lại tấm hình cho gia đình, nhưng có người chỉ là tấm ảnh vẽ chì chân dung từ người thân miêu tả lại.

Thời gian trôi qua, những tấm hình kỷ niệm, những di ảnh thờ cũng đã phai mờ và hư hỏng theo năm tháng, không còn nhìn rõ. Với lòng tri ân các liệt sĩ của thế hệ trẻ, mong muốn được phục hồi tấm ảnh mà các anh hùng liệt sĩ để lại, Đoàn thanh niên các xã, phường đã phối hợp cùng cấp ủy chi bộ, chi đoàn các khu dân cư và xin phép các gia đình thực hiện chương trình ý nghĩa này.

Chương trình được thực hiện chủ yếu từ nguồn xã hội và đã được nhiều đơn vị, tổ chức đồng hành. Các bức ảnh được phục dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), với sự hỗ trợ kỹ thuật, dựa trên những bức ảnh cũ và thông tin từ gia đình cung cấp. Qua công nghệ hiện đại, hình ảnh các liệt sĩ được tái hiện một cách sống động và chân thực, giúp người thân có cơ hội nhìn lại gương mặt thân yêu sau nhiều năm tháng chỉ còn trong ký ức.

Các cán bộ, ĐVTN đã trực tiếp đến thăm và trao tặng những bức ảnh đã được phục dựng cho gia đình liệt sĩ. Những giọt nước mắt hạnh phúc và biết ơn của người thân liệt sĩ là niềm động viên và khích lệ lớn lao cho những người trẻ đã thực hiện chương trình đầy ý nghĩa nhân văn này. Thông qua hoạt động này, thể hiện sự trân trọng và biết ơn của thế hệ trẻ đối với những hy sinh của các anh hùng liệt sĩ vì độc lập, tự do của dân tộc.

Trước những nỗ lực và kết quả tích cực từ chương trình, đại diện Tỉnh Đoàn và các cơ sở đoàn bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự ủng hộ và phối hợp từ các cấp ủy, chính quyền, và các tổ chức xã hội để tiếp tục triển khai nhiều hoạt động thiết thực hơn nữa trong thời gian tới, nhằm phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân và tôn vinh những cống hiến, hy sinh của các anh hùng liệt sĩ cho Tổ quốc và nhân dân.