Biến đổi khí hậu đang có tác động nghiêm trọng đến giá thực phẩm cơ bản trên toàn cầu, đồng thời gây ra những rủi ro rộng lớn hơn đối với xã hội. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng thời tiết cực đoan đã làm tăng giá của nhiều loại hàng hóa thiết yếu, từ rau củ ở California đến cà phê ở Brazil. Các điều kiện thời tiết cực đoan chưa từng có trước năm 2020 đã góp phần làm tăng giá thực phẩm trong ngắn hạn.

Nghiên cứu đã phân tích 16 ví dụ tại 18 quốc gia nơi giá cả tăng đột biến trong ngắn hạn do nắng nóng cực đoan, hạn hán hoặc mưa lớn trong giai đoạn 2022-2024. Tại California và Arizona, giá rau củ đã tăng tới 80% vào tháng 11/2022 so với cùng kỳ năm trước do hai bang này trải qua nắng nóng khắc nghiệt và thiếu nước vào mùa hè. Hàn Quốc cũng ghi nhận giá bắp cải tăng 70% vào tháng 9 năm ngoái sau đợt nắng nóng vào tháng 8. Châu Âu chứng kiến giá dầu ô-liu tăng 50% vào tháng 1/2024 sau đợt hạn hán kéo dài ở Ý và Tây Ban Nha trong các năm 2022 và 2023.

Ở Mexico, giá trái cây và rau củ đã tăng 20% trong cùng tháng do một trong những đợt hạn hán nghiêm trọng nhất trong thập kỷ qua. Nhật Bản cũng trải qua sự tăng vọt giá gạo lên 48% vào tháng 9/2024 sau một đợt nắng nóng kỷ lục. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng giá ca cao toàn cầu đã tăng tới 280% vào tháng 4 năm đó do nắng nóng tại Ghana và Bờ Biển Ngà.

Thực phẩm lành mạnh thường có giá cao hơn các lựa chọn kém lành mạnh, và khi giá tăng, các hộ gia đình thu nhập thấp có xu hướng cắt giảm các loại thực phẩm bổ dưỡng như trái cây và rau củ. Điều này dẫn đến những rủi ro dây chuyền về xã hội, bao gồm suy dinh dưỡng, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch. Hơn nữa, việc giá thực phẩm tăng do thời tiết cực đoan cũng làm trầm trọng thêm lạm phát nói chung, có thể dẫn đến bất ổn chính trị và xã hội.

Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp ứng phó và thích nghi với biến đổi khí hậu để giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ thống lương thực toàn cầu. Đồng thời, các chính phủ và tổ chức quốc tế cần hỗ trợ các hộ gia đình thu nhập thấp trong việc tiếp cận thực phẩm lành mạnh và đảm bảo an ninh lương thực cho tất cả mọi người.

Nguồn: Ví dụ

Nhiều nhà đầu tư quốc tế đang chuyển hướng tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu tại châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương, thay vì tiếp tục rót vốn vào Mỹ. Sự thay đổi này xuất phát từ chính sách mới của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, như được tiết lộ trong khảo sát thường niên ‘Global Climate Investing Survey 2025’ của Robeco.

Khảo sát toàn cầu với 300 tổ chức đầu tư, quản lý tổng tài sản hơn 31 nghìn tỷ USD, cho thấy sự sụt giảm rõ rệt trong việc coi biến đổi khí hậu là yếu tố trọng tâm trong chính sách đầu tư. Cụ thể, tỷ lệ này đã giảm từ 62% năm ngoái xuống còn 46% năm nay. Sự giảm này đặc biệt rõ rệt tại Bắc Mỹ, nơi chỉ có 23% tổ chức đầu tư coi khí hậu là ưu tiên, thấp hơn nhiều so với 62% ở châu Âu và 59% ở châu Á – Thái Bình Dương.

Nguyên nhân chủ yếu của sự sụt giảm này là do thay đổi chính sách khí hậu tại Mỹ. Gần 60% nhà đầu tư cho biết họ sẽ chờ đợi chính sách mới từ Washington trước khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, đa số nhà đầu tư tin rằng tác động tiêu cực từ chính sách mới của Mỹ chỉ là tạm thời. Có tới 56% kỳ vọng đà chuyển đổi khí hậu toàn cầu sẽ phục hồi sau khi chính quyền hiện tại kết thúc nhiệm kỳ, và 53% nhận định ảnh hưởng này sẽ không kéo dài.

Xu hướng dịch chuyển vốn đầu tư ngày càng rõ rệt, với 58% nhà đầu tư châu Âu, 62% nhà đầu tư châu Á – Thái Bình Dương và 38% nhà đầu tư Bắc Mỹ cho biết sẽ ưu tiên tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu ngoài thị trường Mỹ. Mặc dù vậy, 39% nhà đầu tư vẫn dự kiến tăng phân bổ vốn vào các giải pháp khí hậu. Tuy nhiên, khảo sát cũng chỉ ra các rào cản lớn đối với đầu tư vào thích ứng khí hậu, như thiếu sản phẩm đầu tư phù hợp, khó tìm doanh nghiệp đủ tin cậy và lo ngại về lợi suất rủi ro cạnh tranh.

Chiến lược gia Lucian Peppelenbos của Robeco nhận định: ‘Dù nhiều nhà đầu tư vẫn cam kết mục tiêu khí hậu, mức độ ưu tiên toàn cầu đang giảm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của sự kiên định và linh hoạt, đặc biệt khi bối cảnh chính sách và thị trường thay đổi nhanh chóng’. Nhìn chung, khảo sát này cho thấy sự chuyển biến trong tư duy đầu tư và các thách thức mà nhà đầu tư phải đối mặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Giới đầu tư đang ngày càng quan tâm đến các cơ hội và thách thức liên quan đến biến đổi khí hậu. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các khảo sát cũng như các vấn đề liên quan đến đầu tư khí hậu trên trang web của Robeco để có thông tin chi tiết hơn.

Các nhà khoa học đang lên tiếng cảnh báo về một hệ quả không mong muốn từ việc cắt giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu, cụ thể là việc có thể đẩy nhanh tốc độ nóng lên toàn cầu, bất chấp những lợi ích đáng kể cho sức khỏe cộng đồng. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment chỉ ra rằng sự giảm thiểu ô nhiễm không khí tại khu vực Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã làm suy yếu “hiệu ứng làm mát” mà trước đây được tạo ra bởi các hạt bụi trong không khí.

Những hạt bụi này hoạt động như một loại “tấm chắn” tự nhiên, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và từ đó hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Sự hiện diện của chúng trong không khí góp phần làm giảm nhẹ tác động của sự nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, khi các quốc gia triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm thiểu khí thải như SO₂, một phần quan trọng của ô nhiễm không khí, “tấm chắn” tự nhiên này đã bắt đầu biến mất.

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng việc cải thiện chất lượng không khí là một điều không thể tranh cãi, đặc biệt khi xét đến lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Ô nhiễm không khí là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, gây ra hàng triệu ca tử vong sớm mỗi năm trên toàn thế giới. Giảm thiểu ô nhiễm không khí không chỉ giúp ngăn chặn những cái chết sớm mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người.

Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, đưa ra quan điểm rằng: “Chúng ta đã tháo bỏ ‘tấm rèm che nắng’, và bây giừ chúng ta phải đối mặt với ánh nắng mặt trời bằng cách giảm thiểu các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.” Ông và các đồng nghiệp của mình đề xuất một số giải pháp để đối phó với thách thức này, bao gồm việc trồng cây để hấp thụ CO₂, thu giữ carbon, và quan trọng nhất là chuyển đổi từ năng lượng dựa trên nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo.

Những giải pháp này, mặc dù có thể đòi hỏi thời gian và nỗ lực hơn để thực hiện, được coi là những bước đi cần thiết và đúng đắn. Quá trình chuyển đổi sang một nền kinh tế carbon thấp không chỉ giúp giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu mà còn tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội lâu dài. Khi đánh giá về tốc độ và hiệu quả của các giải pháp, các nhà khoa học khẳng định rằng mỗi bước đi đều quan trọng và cần được sự ủng hộ của toàn xã hội.

Bài học quan trọng từ Đông Á cho thấy rằng chính sách môi trường và hành động chống biến đổi khí hậu cần phải đi đôi với nhau. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng và đồng bộ, từ việc tăng cường các biện pháp giảm ô nhiễm không khí, hạn chế khí thải nhà kính, cho đến nâng cao nhận thức và sự tham gia của cộng đồng. Cùng nhau, chúng ta có thể đối phó với thách thức kép của cải thiện chất lượng không khí và chống lại biến đổi khí hậu.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ và hiếm gặp gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu. Từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô – tất cả đều là những cảnh tượng gây sửng sốt và tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu cũng như tác động xấu tới môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có khi rất cực đoan. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ.

Một hiện tượng khác cũng thu hút sự chú ý là ‘biển sữa’, khi mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Điều này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

Ngoài ra, san hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này là diễn đàn để các nhà khoa học, hoạch định chính sách, quản lý cùng thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề ‘Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0’, hội thảo đã trở thành nơi hội tụ của các chuyên gia từ nhiều quốc gia. Hội thảo IFGTM 2025 được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học. Trong đó, phiên toàn thể có sự tham gia của các diễn giả mời là các giáo sư hàng đầu từ Nhật Bản, Singapore và Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có 27 báo cáo treo (poster), đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh.

Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero). Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế (trực tiếp là Khoa Môi trường) là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập, đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường là một trong các thế mạnh của Trường nhiều năm qua.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos đã đưa ra cảnh báo rằng tình hình thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu đang trở thành ‘bình thường mới’ mà người dân cần phải thích nghi. Tuyên bố này được ông Marcos đưa ra trong bối cảnh cơn bão Cỏ May đang đe dọa đổ bộ vào nước này, gây ra mưa lớn và gió mạnh trên diện rộng.

Cơn bão Cỏ May, với sức gió duy trì tối đa lên đến 120km/h, dự kiến sẽ đổ bộ vào bờ biển phía tây tại tỉnh La Union hoặc Ilocos Sur vào sáng ngày 25-7, theo thông tin từ Cơ quan khí tượng Philippines. Trước diễn biến này, chính phủ Philippines đã quyết định đóng cửa trường học và hủy các chuyến bay trong ngày 24-7 nhằm đảm bảo an toàn cho người dân.

Tình hình thời tiết cực đoan đã gây ra những thiệt hại đáng kể. Mưa lớn liên tục trong những ngày qua đã khiến ít nhất 19 người thiệt mạng và 11 người mất tích. Chính phủ đã phải tiến hành sơ tán hàng chục ngàn người dân khỏi khu vực thủ đô Manila do tình trạng ngập lụt nặng nề.

Ông Marcos nhấn mạnh rằng nước này cần lập kế hoạch dài hạn để ứng phó với thiên tai, vốn đang trở nên thường xuyên hơn do biến đổi khí hậu. “Đây không còn là tình huống bất thường nữa… Nó sẽ như vậy trong nhiều thập kỷ tới, vì vậy hãy chuẩn bị sẵn sàng”, ông Marcos nói trong cuộc họp báo được truyền hình trực tiếp ngày 24-7.

Không chỉ Philippines, Thái Lan cũng đang cảnh báo về nguy cơ ngập lụt tại 22 tỉnh phía bắc do ảnh hưởng của bão Cỏ May. Cục Khí tượng Thái Lan dự báo lượng mưa tại nước này sẽ giảm trong 24 giờ tới nhưng vẫn sẽ còn mưa lớn ở một số khu vực. Người dân được khuyến cáo nên thận trọng với mưa lớn và nước tích tụ, có thể dẫn đến lũ quét và ngập lụt trên sông.

Cơn bão Cỏ May dự kiến sẽ không di chuyển về phía Thái Lan, nhưng các cơ quan chức năng vẫn đang theo dõi tình hình và đưa ra cảnh báo cần thiết. Tại Philippines, tổng cộng khoảng 70 chuyến bay nội địa và quốc tế đã bị hủy trong ngày do bão, và các lớp học trên khắp Luzon sẽ tiếp tục bị hoãn đến hết ngày 25-7.

Tổng thống Marcos và các cơ quan chức năng đang nỗ lực ứng phó với tình hình thời tiết cực đoan, đồng thời kêu gọi người dân cảnh giác và chuẩn bị cho các tình huống thiên tai trong tương lai.