Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa ra thông báo quan trọng về việc mở cửa miễn phí nhiều bảo tàng, nhà hát và làng văn hóa trong 3 ngày. Quyết định này được xem là một nỗ lực nhằm khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động văn hóa, từ đó góp phần tích cực vào việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa của dân tộc.

Theo đó, người dân có thể tham quan miễn phí tại các bảo tàng, nhà hát và làng văn hóa trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong thời gian này. Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định rằng, việc mở cửa miễn phí này không chỉ giúp người dân tiếp cận với các giá trị văn hóa, nghệ thuật mà còn thể hiện sự trân trọng và phát huy di sản văn hóa của đất nước. Đây cũng được xem là một cơ hội để người dân thêm gắn kết với lịch sử và văn hóa của dân tộc.

Người dân có thể tận dụng cơ hội này để thăm quan, tìm hiểu và trải nghiệm tại các địa điểm văn hóa nổi tiếng. Điều này không chỉ giúp tăng cường nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành văn hóa, thể thao và du lịch.

Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL) vừa phát đi công văn yêu cầu các địa phương tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích. Điều này nhằm đáp ứng tình trạng mất cắp hiện vật, bao gồm cả những hiện vật và cổ vật có giá trị cao, tại một số bảo tàng và di tích đã liên tục được các cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo.

Trước những rủi ro tiềm ẩn, Cục Di sản Văn hóa đã yêu cầu các địa phương rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Đồng thời, các bảo tàng và di tích cũng được yêu cầu tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật.

Cục Di sản Văn hóa đề nghị các địa phương thực hiện một số biện pháp cụ thể, bao gồm tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp. Kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày tại bảo tàng và di tích, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Đặc biệt, đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn. Các biện pháp gia cố, gia cường và xử lý các khu vực có nguy cơ sạt lở, các thiết bị kỹ thuật bị hư hỏng, có khả năng gây cháy, nổ… để bảo đảm an toàn cho công trình di tích, bảo tàng, hiện vật và người sử dụng cũng cần được triển khai.

Bên cạnh đó, Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,…để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn.

Ngoài ra, để phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan. Đồng thời, phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro…

Như vậy, để bảo vệ di sản văn hóa và đảm bảo an toàn cho các bảo tàng và di tích, các địa phương cần tích cực triển khai các biện pháp cấp bách và lâu dài. Đồng thời, ý thức của cộng đồng trong việc bảo vệ và giữ gìn di sản văn hóa cũng cần được nâng cao.

Trong những năm gần đây, ngành văn hóa tỉnh Đồng Nai đã tích cực triển khai các giải pháp ứng dụng công nghệ số nhằm lưu trữ, giới thiệu và lan tỏa giá trị văn hóa, lịch sử của địa phương. Các đơn vị thuộc ngành văn hóa trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động văn hóa, tạo ra những trải nghiệm mới mẻ cho người dân.

Trung tâm Văn hóa – điện ảnh Đồng Nai là một trong những đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ số. Đơn vị này đã tổ chức triển lãm thực tế ảo với chủ đề về văn hóa, con người Đồng Nai, đờn ca tài tử… Các triển lãm này được thiết kế dưới dạng 3D kết hợp với âm thanh, lời thuyết minh giúp tái hiện không gian văn hóa Đồng Nai một cách sinh động, gần gũi. Người xem có thể truy cập vào không gian ảo này mọi lúc, mọi nơi thông qua website và các nền tảng mạng xã hội.

Bên cạnh đó, Trung tâm Văn hóa – điện ảnh Đồng Nai còn tích cực livestream, phát sóng trực tuyến trên fanpage của trung tâm các chương trình văn nghệ, tuyên truyền lưu động. Chỉ tính từ đầu tháng 7 năm 2025 đến nay, đã có hơn 10 buổi diễn văn nghệ tại các phường, xã trên địa bàn tỉnh.

Nhà hát Nghệ thuật Đồng Nai cũng duy trì hình thức live stream trên fanpage để giới thiệu các chương trình nghệ thuật, vở cải lương và trích đoạn cải lương. Công chúng trong và ngoài tỉnh có thể thưởng thức và xem bất cứ lúc nào các chương trình nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa Đồng Nai do nhà hát thực hiện.

Tại Thư viện Đồng Nai, quá trình số hóa tài liệu đang diễn ra mạnh mẽ. Hàng ngàn đầu sách về lịch sử, văn hóa Đồng Nai đã được số hóa, tích hợp mã QR để phục vụ bạn đọc tra cứu từ xa. Thư viện cũng xây dựng mô hình trải nghiệm lịch sử thông qua hệ thống màn hình tương tác và mô phỏng thực tế ảo.

Các di tích trên địa bàn tỉnh cũng gắn mã QR để người dân có thể tra cứu thông tin trực tiếp tại điểm tham quan. Mỗi mã QR như một kho tư liệu thu nhỏ, giúp du khách tìm hiểu giá trị di tích một cách chủ động, không cần phụ thuộc vào hướng dẫn viên.

Bảo tàng Đồng Nai xây dựng các tour tham quan thực tế ảo tại hệ thống di tích, giúp người dân ở xa có thể tham quan trực tuyến. Đây là cách làm sáng tạo, hiệu quả trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số.

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Lê Thị Ngọc Loan cho biết, ngành sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trên lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch; hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành, bảo đảm kết nối, tích hợp đồng bộ với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

Phó giám đốc Bảo tàng Đồng Nai Phạm Văn Minh cho biết, bảo tàng sẽ tiếp tục số hóa các hiện vật bảo tàng, trong đó tập trung vào các hiện vật tiêu biểu. Sau khi số hóa, bảo tàng sẽ xây dựng không gian trưng bày ảo tại các phòng trưng bày chuyên đề.

Công nghệ số đã và đang giúp những không gian lưu trữ văn hóa, lịch sử truyền thống của Đồng Nai được mở rộng, đưa di sản đến gần hơn với cộng đồng. Đây không chỉ là xu thế mà còn là giải pháp lâu dài để giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử cho thế hệ mai sau.