Nội dung chính
Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự, chính thức bãi bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, thay thế bằng hình phạt tù chung thân. Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 và áp dụng cho các trường hợp đã bị tuyên án tử hình trước thời điểm này nhưng thuộc các tội danh được bãi bỏ, nếu đáp ứng đủ điều kiện.
8 Tội Danh Được Bãi Bỏ Hình Phạt Tử Hình
Luật mới quy định bãi bỏ án tử hình đối với các tội sau và chuyển sang hình phạt tù chung thân:
-
Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.
-
Phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
-
Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh.
-
Vận chuyển trái phép chất ma túy.
-
Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.
-
Gián điệp.
-
Tham ô tài sản.
-
Nhận hối lộ.
Theo quy định, các bản án tử hình đã tuyên trước ngày 1/7/2025 đối với 8 tội danh trên, nhưng chưa thi hành, sẽ không được thi hành. Thay vào đó, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao sẽ ra quyết định chuyển đổi sang hình phạt tù chung thân.
Trường Hợp Bà Trương Mỹ Lan
Tại họp báo công bố kết quả kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV vào ngày 26/6/2025, báo chí đặt câu hỏi liệu bà Trương Mỹ Lan – người bị tuyên án tử hình trong vụ án Vạn Thịnh Phát (giai đoạn 1) – có được hưởng quy định chuyển đổi sang hình phạt tù chung thân hay không.
Trả lời, bà Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, khẳng định rằng đối với những trường hợp đã bị tuyên án tử hình trước ngày 1/7/2025, nếu thuộc 8 tội danh được bãi bỏ án tử hình và đáp ứng đủ điều kiện, sẽ được xem xét chuyển đổi sang hình phạt tù chung thân. Tuy nhiên, bà Thủy không đề cập chi tiết đến trường hợp cụ thể của bà Trương Mỹ Lan, nhấn mạnh rằng các lập luận và lý do cho việc bãi bỏ án tử hình đã được Chính phủ trình bày rõ ràng trong báo cáo tại Quốc hội.
Tinh Thần Khoan Hồng Của Luật Pháp
Việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh này thể hiện nguyên tắc nhân đạo và khoan hồng của pháp luật Việt Nam, phù hợp với xu hướng quốc tế về hạn chế áp dụng án tử hình. Theo nguyên tắc áp dụng luật có lợi cho người phạm tội, các trường hợp thuộc diện được bãi bỏ sẽ được hưởng mức án nhẹ hơn theo quy định mới.
Bà Nguyễn Phương Thủy cho biết, Chính phủ đã trình bày rõ các quan điểm và cơ sở cho việc giảm hình phạt tử hình trong tờ trình và báo cáo giải trình, tiếp thu tại Quốc hội. Quy định này không chỉ đảm bảo tính nhất quán trong hệ thống pháp luật mà còn phản ánh sự cân nhắc kỹ lưỡng nhằm bảo vệ quyền con người, đồng thời duy trì công lý và trật tự xã hội.