Trong thế giới đa dạng của các loài chim, Chim Hoatzin (Opisthocomus hoazin) nổi bật lên như một hiện tượng độc đáo, với những đặc điểm khiến giới khoa học vẫn còn tranh cãi về vị trí của nó trong cây phả hệ loài chim. Loài chim này là một “hóa thạch sống” còn sót lại từ thời kỳ tiền sử, với những đặc điểm chưa từng thấy ở bất kỳ loài chim hiện đại nào.
Chim Hoatzin – loài chim độc đáo với đặc điểm cổ xưa
Chim Hoatzin là cư dân cố hữu của những vùng nước lặng và rừng ngập mặn tại lưu vực sông Amazon. Đây là loài chim duy nhất còn tồn tại trong một nhánh tiến hóa cổ đại tách biệt với phần còn lại của thế giới loài chim từ cách đây khoảng 64 triệu năm.
Hệ tiêu hóa của Chim Hoatzin là một trong những đặc điểm gây tò mò nhất. Không giống bất kỳ loài chim hiện đại nào, Chim Hoatzin sở hữu một dạ dày lên men hoạt động gần giống với dạ dày của bò, giúp chúng tiêu hóa lá và thực vật hiệu quả.
Quá trình lên men này tạo ra khí mê-tan và các hợp chất lưu huỳnh nặng mùi, khiến Chim Hoatzin trở thành “chim thối” của rừng Amazon. Mùi hôi này mạnh đến mức có thể đẩy lùi nhiều loài săn mồi, giúp Chim Hoatzin sinh tồn hiệu quả.
Chim Hoatzin non với những chiếc vuốt trên cánh
Chim Hoatzin non có hai chiếc vuốt ở mỗi cánh, một đặc điểm cổ xưa mà gần như không còn tồn tại ở bất kỳ loài chim hiện đại nào. Những chiếc vuốt này giúp chim non bám víu và leo trèo linh hoạt trên cành cây khi chưa biết bay.
Nghiên cứu di truyền quy mô lớn vào năm 2024 đã chỉ ra rằng Chim Hoatzin không thể được xếp gọn vào bất kỳ nhóm họ hàng tiến hóa nào, khiến các nhà nghiên cứu thêm một lần phải đau đầu vì sự “lạc loài” quá đỗi rõ rệt của loài chim này.
Chim Hoatzin – một “hóa thạch sống” của kỷ Phấn trắng
Sự kết hợp giữa các đặc điểm nguyên thủy, cấu trúc sinh học dị thường, và lối sống kỳ quái khiến Chim Hoatzin trở thành một trường hợp độc nhất vô nhị trong giới động vật có lông vũ.