Iran đã lên án châu Âu vì vi phạm các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và tuyên bố không có kế hoạch nối lại các cuộc đàm phán với Mỹ trước thềm các cuộc thảo luận mới với các nước châu Âu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Thỏa thuận hạt nhân năm 2015 được ký kết giữa Iran và các nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cùng với Đức, nhằm thiết lập các giới hạn đối với chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng chặn nghiêm ngặt.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, chỉ trích các bên châu Âu đã mắc sai lầm và tỏ ra tắc trách trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu của ông Baqaei được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức nhằm bàn thảo về tương lai của thỏa thuận hạt nhân.
Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc – một quy trình có thể khôi phục lại lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran, với lý do Iran đã vi phạm các cam kết hạt nhân. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế cho biết Iran hiện là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium tới mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% do thỏa thuận năm 2015 quy định.
Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là ‘vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức’, lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ các cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận.
Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh. Bất chấp cáo buộc từ Mỹ và Israel rằng Iran đang âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, Tehran nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự.
Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 hiện đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để tháo gỡ các vướng mắc và khôi phục thỏa thuận.
Trong khi đó, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế vẫn tiếp tục theo dõi và đánh giá tình hình hạt nhân tại Iran. Tổ chức này đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và kêu gọi các bên liên quan tìm kiếm giải pháp hòa bình.
Trước những diễn biến phức tạp trên, Liên hợp quốc đã kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và tìm kiếm giải pháp hòa bình để giải quyết các vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran.