Các nhà khoa học đang lên tiếng cảnh báo về một hệ quả không mong muốn từ việc cắt giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu, cụ thể là việc có thể đẩy nhanh tốc độ nóng lên toàn cầu, bất chấp những lợi ích đáng kể cho sức khỏe cộng đồng. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment chỉ ra rằng sự giảm thiểu ô nhiễm không khí tại khu vực Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã làm suy yếu “hiệu ứng làm mát” mà trước đây được tạo ra bởi các hạt bụi trong không khí.
Những hạt bụi này hoạt động như một loại “tấm chắn” tự nhiên, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và từ đó hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Sự hiện diện của chúng trong không khí góp phần làm giảm nhẹ tác động của sự nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, khi các quốc gia triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm thiểu khí thải như SO₂, một phần quan trọng của ô nhiễm không khí, “tấm chắn” tự nhiên này đã bắt đầu biến mất.
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng việc cải thiện chất lượng không khí là một điều không thể tranh cãi, đặc biệt khi xét đến lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Ô nhiễm không khí là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, gây ra hàng triệu ca tử vong sớm mỗi năm trên toàn thế giới. Giảm thiểu ô nhiễm không khí không chỉ giúp ngăn chặn những cái chết sớm mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người.
Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, đưa ra quan điểm rằng: “Chúng ta đã tháo bỏ ‘tấm rèm che nắng’, và bây giừ chúng ta phải đối mặt với ánh nắng mặt trời bằng cách giảm thiểu các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.” Ông và các đồng nghiệp của mình đề xuất một số giải pháp để đối phó với thách thức này, bao gồm việc trồng cây để hấp thụ CO₂, thu giữ carbon, và quan trọng nhất là chuyển đổi từ năng lượng dựa trên nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo.
Những giải pháp này, mặc dù có thể đòi hỏi thời gian và nỗ lực hơn để thực hiện, được coi là những bước đi cần thiết và đúng đắn. Quá trình chuyển đổi sang một nền kinh tế carbon thấp không chỉ giúp giảm thiểu tốc độ nóng lên toàn cầu mà còn tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội lâu dài. Khi đánh giá về tốc độ và hiệu quả của các giải pháp, các nhà khoa học khẳng định rằng mỗi bước đi đều quan trọng và cần được sự ủng hộ của toàn xã hội.
Bài học quan trọng từ Đông Á cho thấy rằng chính sách môi trường và hành động chống biến đổi khí hậu cần phải đi đôi với nhau. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng và đồng bộ, từ việc tăng cường các biện pháp giảm ô nhiễm không khí, hạn chế khí thải nhà kính, cho đến nâng cao nhận thức và sự tham gia của cộng đồng. Cùng nhau, chúng ta có thể đối phó với thách thức kép của cải thiện chất lượng không khí và chống lại biến đổi khí hậu.