Một dự án bất động sản khổng lồ của tỷ phú Mark Zuckerberg tại Hawaii đang gây ra những lo ngại sâu sắc về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa tại quần đảo này. Khu đất mà CEO của Meta đang phát triển nằm tại đảo Kauai, nơi có nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng đã tồn tại hàng thế kỷ.
Ông Julian Ako, một người bản địa, đã phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong khu phức hợp bí mật của Zuckerberg. Mảnh đất này trước đây thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ trị giá hàng trăm triệu USD. Quá trình đàm phán với đại diện pháp lý của Zuckerberg đã cho phép Ako tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii.
Ông Ako vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho cũng chôn tại đây. Điều khiến ông lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp. Ông sợ rằng nếu không có sự minh bạch và tôn trọng đối với di sản văn hóa bản địa, dự án của Zuckerberg có thể vô tình hoặc cố ý xóa bỏ những phần quan trọng của lịch sử Hawaii.
Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Một đại diện truyền thông của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa, điều này cho thấy một nỗ lực nhằm cân bằng giữa phát triển và bảo tồn văn hóa.
Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York.
Không chỉ Zuckerberg, nhiều tỷ phú công nghệ khác như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Sự hiện diện ngày càng lớn của các tỷ phú từ đất liền đang làm dấy lên lo ngại rằng họ có thể phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii. Các chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai này có thể dẫn đến mất mát văn hóa và thay đổi không thể đảo ngược đối với lối sống của người dân bản địa.
Trong bối cảnh này, việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các dự án phát triển bất động sản cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo rằng chúng không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tôn trọng và bảo vệ di sản văn hóa của người bản địa. Sự tham gia của cộng đồng và sự minh bạch trong quá trình phát triển là chìa khóa để đạt được sự cân bằng này.